Het coronavirus laat overal zijn sporen na, ook in het voetbal. De belangrijkste discussies gaan momenteel over het al dan niet afwerken van competities, maar ondertussen veranderen ook de marktprijzen van spelers. Waar de transferbedragen de laatste jaren naar astronomische hoogtes klommen, krijgen ze nu een deuk. Zal corona ook het voetbal veranderen?
KPMG onderzocht de gevolgen van de coronacrisis voor de tien grootste Europese competities. In totaal werd de marktwaarde van 4183 spelers opnieuw berekend. Daarbij hield het adviesbureau rekening met twee scenario’s. Scenario 1 is het ‘worst case scenario’ waarbij alle competities worden stilgelegd. In scenario 2 worden die alsnog uitgespeeld.
Wanneer de competitie nog uitgespeeld wordt, daalt de marktwaarde minder sterk. Dat heeft niets met stadioninkomsten te maken want wedstrijden zullen waarschijnlijk nog een hele poos zonder publiek gespeeld worden, maar wel met bijvoorbeeld tv-geld. Bovendien kunnen spelers in scenario 2 hun talent nog laten zien op het veld.
De totale marktwaarde zal met bijna 10 miljard euro dalen wanneer de competities niet uitgespeeld worden, voorspelt KPMG. In scenario 2 daalt de marktwaarde met 6,6 miljard euro. Het zal niet verbazen dat de Big Five (Engeland, Italië, Duitsland, Spanje en Frankrijk) verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van die daling. De marktwaarde van de Belgische competitie, die stopgezet is, zou van 779 miljoen euro naar 595 miljoen zakken.
Gokken
Maar wat kunnen we nu echt opmaken uit dat rapport van KMPG? Sporteconoom Thomas Peeters van de Erasmus School of Economics in Rotterdam heeft zo zijn bedenkingen bij die inschattingen van de marktwaarde. “Ik heb het altijd een raar concept gevonden. Omdat men er eigenlijk vanuit gaat dat spelers een soort absolute waarde kunnen aannemen. Maar dat is natuurlijk alleen maar in verhouding tot wat een club voor die speler wil betalen. Nu alle voetbalclubs in Europa hun inkomsten achteruit zien gaan, zijn er bijgevolg geen kopers meer voor die spelers. Dus is die waarde die drie, vier maanden geleden zogezegd nog afhing van prestaties, nu ineens veel minder hoog.” Peeters vindt het dan ook risicovol dat ploegen de aankoopwaarde van een speler als kostenpost in hun boekhouding schrijven.
Wat betekent de daling van de marktwaarde voor de Belgische clubs? “Het is geen geheim dat sommige van onze ploegen rekenen op het doorverkopen van spelers om een stevige winst te kunnen boeken, zoals bijvoorbeeld Standard met Zinho Vanheusden. Voor die clubs is dat natuurlijk slecht nieuws”, stelt Peeters.
Het is echter niet alleen kommer en kwel voor de Belgische clubs volgens de sporteconoom. “In België liggen de bedragen voor inkomende transfers niet zo hoog dus hebben de meeste ploegen niet al te veel kosten gemaakt.”
KAA Gent: “Wij voeren hetzelfde transferbeleid als vorig jaar”
Volgens KAA Gent is er op de transfermarkt nog niet echt een invloed te bemerken. “Er wordt algemeen gezegd dat de transfermarkt in elkaar gaat storten, maar ik merk dat er momenteel toch transfers gedaan worden”, vertelt directeur communicatie Patrick Lips. “Er zullen misschien minder transfers gebeuren maar we hebben de indruk dat de markt nog niet verzadigd is. We denken wel dat spelers die niet tot de top behoren nu misschien minder goed in de markt liggen en dat die voor mindere bedragen zullen worden verkocht.”
Vandaag voelt KAA Gent nog geen impact, maar ze sluiten niet uit dat de situatie over een maand kan veranderen. Voorlopig is de ploeg dus niet van plan hun transferbeleid aan te passen. “Wij proberen zo lang mogelijke onze sterkste ploeg te behouden en wij gaan niemand onder de prijs verkopen. Natuurlijk: als er een bod op een bepaalde speler komt dat rijmt met de prijs die wij in gedachten hebben, dan zullen we die waarschijnlijk wel moeten verkopen.”
Rustige transferperiode
Welke impact het virus zal hebben op de komende transferperiode, is nog koffiedik kijken volgens Dirk Geuens van Atticus Sports Management. Dat makelaarskantoor heeft onder meer Jason Denayer en Matz Sels in zijn portefeuille. “Er zijn te veel onbekenden, zoals het verloop van de corona-pandemie of het welslagen van de heropstart van de competities in Duitsland, Spanje en Italië. Daardoor is het moeilijk voorspellingen te doen.”
"Mogelijk zullen clubs, om hun voortbestaan te vrijwaren, bestaande spelerscontracten heronderhandelen"
Thomas Peeters verwacht een transferperiode met redelijk weinig beweging. Volgens de sporteconoom zullen veel ploegen al blij zijn als ze de huidige contracten volgend jaar kunnen betalen zonder dat daar nieuwe contracten bijkomen. Ook voor spelers is het volgens hem verstandiger om hun contract uit te doen. “De meeste spelers die nu actief zijn, hebben nooit in een voetbalmarkt gezeten die niet groeide. Er zullen nu dus heel andere onderhandelingen gevoerd worden, vooral dan over lonen. Ik denk niet dat spelers hun contract gevoelig zullen kunnen verbeteren door van club te veranderen. Als transfervrije speler die einde contract is, zou ik nu niet zo blij zijn. Een nieuwe ploeg gaat zich niet makkelijk aanbieden met de voorwaarden die je al had.”
Dirk Geuens verwacht dan weer dat spelers vaker onderdeel zullen uitmaken van ruiltransfers. “De eerste indicaties met betrekking tot de komende transferperiode wijzen ook in die richting.” Op lange termijn zal de invloed op transferprijzen eerder beperkt blijven volgens de spelersmakelaar, zeker voor de absolute top. “Voor uitzonderlijke, jonge spelers kaliber Mbappé zullen ook in de toekomst nog steeds hoge transfersommen betaald worden.”
Dalende spelerslonen
Voor de spelers lijkt de dalende marktwaarde alvast geen goed nieuws. Geuens voorspelt een neerwaartse druk op de spelerslonen, zowel in binnen- als buitenland. “Mogelijk zullen clubs, om hun voortbestaan te vrijwaren, zelfs bestaande spelerscontracten heronderhandelen.”
"Het voetbal is weerbaarder dan dikwijls wordt gedacht"
Volgens de spelersmakelaar zullen daarbij vooral de voetballers in het midden- en lagere segment getroffen worden. Ook Peeters denkt dat de spelerslonen naar beneden zullen moeten, al is hij niet zo zeker of daar ook effectief op bespaard zal worden. “De clubs hebben één belangrijke kostenpost en dat zijn de spelerslonen. Trek de spelerslonen gewoon wat naar beneden en vele clubs in financiële moeilijkheden kunnen er weer tegenaan. Maar dat is natuurlijk een oplossing die veel clubbestuurders niet willen nemen omdat ze bang zijn om te degraderen of geen play-off 1 te halen.”
Bovendien zitten de voetbalclubs in een sector die extreem concurrentieel is, stelt de sporteconoom. “Iedereen wil dezelfde spelers en ze hebben daar ook veel geld voor over.”
Onkruid vergaat niet
Zal de coronacrisis zich op lange termijn nog laten voelen in de voetbalwereld? “Ook dat hangt af van veel onbekende factoren,” stelt spelersmakelaar Geuens, “bijvoorbeeld de zwaarte en impact van een eventuele tweede coronagolf of de timing wanneer een vaccin voorhanden zal zijn.”
Sporteconoom Peeters denkt hoe dan ook dat het voetbal vrij snel kan terugkeren naar wat het was. “Zij het misschien met iets lagere lonen, maar voetballers gaan natuurlijk niet stoppen met voetballen.”
Het enige gevolg op lange termijn volgens Peeters, is dat er een aantal clubs failliet zouden kunnen gaan. “Maar zelfs daar is in het verleden gebleken dat ploegen vrij snel iemand vinden die het stadion, de clubkleuren en het stamnummer wil overkopen en opnieuw beginnen. Ook daar denk ik: het voetbal is weerbaarder dan dikwijls wordt gedacht.”
Ook Geuens is van mening dat voetbalclubs uitzonderlijk veerkrachtig zijn, in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd. “De laatste Engelse club die voor altijd verdween, was Wigan Borough, dat tijdens het seizoen 1931-1932 failliet ging als gevolg van de Grote Depressie.”
Financial Fair Play
Volgens KPMG zou deze crisis wel eens een positief effect kunnen hebben op de duurzaamheid van de voetbalindustrie, maar daar gelooft sporteconoom Thomas Peeters niet in. “Ik denk dat veel clubs volgend jaar niet zullen voldoen aan het Financial Fair Play-reglement, dat zegt dat je geen verlies mag maken over een periode van drie jaar. Wat er zal moeten gebeuren is dat UEFA zegt: ‘Vergeet die Financial Fair Play maar’. Ze kunnen moeilijk Barcelona, Real Madrid en tien andere ploegen uit de Champions League houden omdat die verlies draaien doordat ze een jaar geen stadioninkomsten hebben. Dus als de vraag is of deze crisis nu zal leiden tot strengere voorwaarden of meer regulering, denk ik net het omgekeerde. Er werd al zo vaak gedacht dat het voetbal ging moeten veranderen en naar mijn mening is al vaak gebleken dat dat niet is gebeurd. Zelfs in België is sinds Operatie Propere Handen eigenlijk niets veranderd. Als dat al niet genoeg was dan denk ik: het zal zo’n vaart niet lopen."
