Zit er nog muziek in de zomer van 2020?

De beslissing om de festivalzomer af te gelasten, sloeg bij veel muzikanten in als een bom. Tours, optredens en inkomsten vallen weg. Ook rijzende sterren lijden onder de impact van het virus. Bram Vanhove, die al enige naam had gemaakt als drummer bij blackwave. en Coely, ondervindt extra moeilijkheden om zijn eigen band Collective Conscience van de grond te krijgen: “Met Collective Conscience maken we een experimentele mix van jazz en hiphop," zegt Vanhove. "Een niche-stijl die moeilijk te verkopen is aan het grote publiek. We hadden het geluk dat we als Artist in Residence bij muziekcentrum Trix een jaar lang gratis toegang kregen tot studio- en opnamemateriaal, maar vanwege de quarantaine kunnen we daar nu natuurlijk niet meer terecht.”

Als drummer bij grotere artiesten was de zomer van Bram ook volgepland met festivals. Die belangrijke bron van inkomsten droogt nu op. “De winter is voor elke artiest een lastige periode om te overleven. De zomer maakt dat normaal weer goed, maar nu is er niks meer. Als mijn moeder mijn huur niet zou betalen, stond ik op straat.”

De 19-jarige Thibaut Sevens, bekend van MNM UrbaNice, studeert aan PXL-Music in Hasselt. Onder de naam Sevens lost hij al enkele maanden singles op streamingplatformen als Spotify. Ook zijn zomer veranderde drastisch door de maatregelen. “Ik had 24 optredens en een tour in Nederland met Nona, maar die vallen nu allemaal in het water. Door die shows had ik uiteraard veel meer erkenning en naamsbekendheid kunnen verwerven, waardoor mijn fanbase sneller zou groeien.” Ook voor andere artiesten ziet Thibaut het somber in. “Ik ken mensen die twee jaar aan hun album hebben gewerkt en dat begin 2020 dropten om nadien te toeren. Zij gaan er aan onderdoor. Ze hebben niks om op terug te vallen.”

IKRAAAN, de artiestennaam van Ikraan Hayi (22) uit Mechelen, was dit jaar finaliste van de Nieuwe Lichting van Studio Brussel. Ze maakt R&B en soul trap in het Nederlands. Eerder dit jaar bracht ze haar debuut-ep Happy Pill uit, waarmee ze een clubtour door Vlaanderen zou doen. Maar na de eerste show in Leuven werd die al stopgezet. Rouwig is Ikraan daar niet echt om. “Ik vind dat de quarantaine een moment moet zijn om te reflecteren, om aan jezelf te werken als persoon. De muziek komt dan wel. De lockdown heeft me inzicht bijgebracht, omdat ik niet de hele tijd afgeleid wordt door optredens en school.”

De meeste artiesten denken er wel anders over. Ze zetten nog steeds alles op alles om hun muziek de wereld in te sturen. Zo plaatsen tal van artiesten live-streams op het internet waardoor fans van thuis uit optredens kunnen bijwonen. Dat is echter niet voor iedereen even evident. Bram getuigt. “Als je een zanger of soloartiest bent, is het gemakkelijk om je ding te doen. Jean en Willem van blackwave. kunnen zonder probleem hun muziek overbrengen via live-streams omdat ze enkel hun stem en een backing track nodig hebben. Als we echt iets met de live-band willen uitbrengen, moet alles eerst apart opgenomen worden. Niet simpel. We zijn wel van plan om het te proberen, maar we moeten nog meer materiaal verzamelen.”

Niet enkel kleine artiesten, maar ook zalen als De Roma in Borgerhout kreunen onder de lege agenda. “De financiële impact is heel groot”, vertelt Danielle Dierckx, algemeen coördinator van De Roma. “We hebben zo lang mogelijk gewacht om geplande evenementen te annuleren, maar de ernst van de situatie maakte al snel duidelijk dat er niets meer zou kunnen doorgaan.” Voor een organisatie als De Roma, die slechts 12 procent van de omzet uit subsidies haalt, is dit problematisch. De rest wordt grotendeels verdiend via ticketverkoop en consumpties aan de bar. Als er geen activiteiten zijn en er geen publiek in de zaal is, dan smelten die inkomsten als sneeuw voor de zon.

Gelukkig kan De Roma nog altijd beroep doen op giften van particulieren. “We hopen het op die manier te kunnen redden”, zegt Danielle. “Hoeveel weken of maanden deze quarantaineperiode ook duurt, het is duidelijk dat we de financiële last nog heel lang zullen voelen. Daarom is het superbelangrijk om te weten wanneer wij opnieuw mensen in onze zaal mogen ontvangen zodat we ons daarop kunnen voorbereiden. Als de deuren weer opengaan, kan het dat wij bijkomende maatregelen moeten treffen zoals de temperatuur opmeten, scannen en mondmaskers voorzien. Dat regel je niet van de ene op de andere dag.”

Een zomer zonder Werchter - het zal een raar beeld zijn. Maar voor kleinere evenementen zoals het Boechoutse Sfinks Festival is dit een regelrechte ramp. Sfinks Festival bestaat uit twee evenementen: Sfinks Mixed in juli en het kleinere zusje Sfinks Mundial in mei. Je krijgt er muziek die niet dagelijks op de radio te horen is, een nationaal én internationaal divers aanbod. “Zowel Sfinks Mixed als Sfinks Mundial zijn geannuleerd, omdat we ervan uitgaan dat ze allebei als massa-evenement bekeken worden," zegt Patrick De Groote, coördinator van Sfinks. “Hoewel de term ‘massa-evenement’ nergens duidelijk wordt afgebakend, hebben we het zekere voor het onzekere genomen. Onze twee festivals samen trekken ruim 120.000 bezoekers. Het zijn ook onze twee enige bronnen van inkomsten, en die vallen nu dus compleet weg.”

“We zijn volop bezig met online content te bedenken”, vertelt Patrick. “Zo ging er vorige week een dj-set online van Papa Mojito, een van de artiesten die op onze zomeraffiche stonden. We betalen hen daarvoor om zo toch nog een beetje financiële steun te bieden.”

De organisatie probeert met de artiesten tot een gentleman’s of gentlewoman’s agreement te komen, om de line-up voor volgend jaar te behouden. “Zo zijn er weliswaar geen onmiddellijke inkomsten, maar hebben de artiesten wel iets om naar uit te kijken.”

Volgens Patrick is de algemene financiële schade nog niet bekend. “We maken momenteel gebruik van de regeling voor tijdelijke werkloosheid, maar het is nog onduidelijk hoe lang die geldt. Daarnaast hebben we begrepen dat het ministerie van Cultuur een noodfonds heeft opgericht, maar dat zou gedeeld moeten worden met jeugd, sport en de sierteelt. Afhankelijk van die vergoedingen weten we wat het financieel verlies is dit boekjaar. Pas nadien kunnen we maatregelen treffen om dat zo goed en zo kwaad mogelijk in te perken.”

Vanuit de verschillende vrijwilligersgroepen komt veel steun en dat is bij de organisatie van Sfinks niet anders. “We merken dat er heel veel begrip is bij onze vrijwilligers. Die verbondenheid blijft. Tijdens het online concert van Papa Mojito zagen we heel veel bekende gezichten tussen de kijkers die positief reageerden en hun steun betuigden. Onze vrijwilligersgemeenschap is sterk genoeg. Volgend jaar staan we er weer”, zegt Patrick De Groote.  

Milou Verstappen (26) werkt al jaren als vrijwilliger op Sfinks Mixed en kan Patricks vermoeden bevestigen. Aan de inkom controleert zij de feestgangers die het terrein betreden, maar niet dit jaar. “Ik ga het zeker missen. Vooral dan de sfeer en de gezelligheid. Nadat het festival zijn deuren sluit voor de dag, is de backstage nog open voor artiesten, vrijwilligers en medewerkers. Heerlijke momenten”, vertelt Milou. “Sfinks is voor mij niets dan liefde. Ieder jaar, na afloop van het festival, kijk ik alweer uit naar de volgende editie. Intussen heb ik een hechte vriendengroep overgehouden aan al die jaren vrijwilligerswerk.”

Ondanks de situatie blijven veel artiesten en organisaties hoopvol uitkijken naar de toekomst en staan ze te popelen om weer aan de slag te kunnen. “Ik ben nu veel in de studio aan het werk om mijn skills bij te schaven”, vertelt Sevens. “Wanneer de quarantaine voorbij is, wil ik veel nieuwe tracks kunnen uitbrengen. Volgend jaar wil ik veel shows doen en wil ik proberen om op Pukkelpop en Dour te staan”, aldus Sevens. Hij blijft niet bij de pakken zitten en focust zich op zijn creativiteit. “De quarantaine heeft toch nog een positieve zijde: door de extra tijd ben ik nog veel meer bezig met eigen nummers dan voordien.”

Ook Patrick De Groote staat stevig in zijn schoenen. Sfinks zal sowieso herrijzen. “Op een bepaald moment zullen festivals weer mogelijk zijn. Tegen dan zullen we de nodige aanpassingen gedaan hebben. Het zal anders zijn, maar ik ga ervan uit dat ons team flexibel en creatief genoeg is om daarmee om te kunnen gaan.”

Tot slot bekijkt ook De Roma de toekomst rooskleurig: “Samen met onze vrijwilligers en onze medewerkers staan we te popelen om de zaal te openen”, zegt Danielle Dierckx. “Het is een beetje koffiedik kijken wanneer dat zal kunnen, maar zodra dat mogelijk is, starten we met enkele kleinere activiteiten.”

Naast een concertzaal is De Roma ook een belangrijke schakel voor het sociale weefsel in Borgerhout en heel Antwerpen. “Het contact tussen mensen wordt meer dan ooit belangrijk na deze moeilijke periode. We zullen er alles aan doen om van De Roma zo snel mogelijk weer een plek van ontmoeting te maken.”