Vandaag gaat de 25e editie van Het Theaterfestival van start in Brussel. Het gaat niet goed met de financiering, maar de theatersector gaat op z’n minst strijdend ten onder. De festivalleider Hendrik De Smedt blikt vooruit op een jubileumeditie met maar liefst 23 voorstellingen. “Tijd om de nieuwe slogan van Vlaanderen in de praktijk te brengen.”
Op donderdag 3 september gaat Het Theaterfestival van start in het Kaaitheater, BRONKS, KVS, CC Strombeek en WIELS. De selectie van de 25e editie vond plaats in mei en beslaat 23 voorstellingen. Veertien daarvan zijn geselecteerd door een jury van theaterexperten, vier door een kinderjury. De jury van Circuit X koos vijf voorstellingen van jonge makers die, na hun doortocht op Het Theaterfestival, langs cultuurcentra in Vlaanderen zullen toeren.
De verkoop loopt vlot, al sinds de bekendmaking in juni. “Er zijn enkele voorstellingen uitverkocht, maar voor de meeste zijn nog tickets beschikbaar. Ik hoop op volle zalen, ook al selecteerden we dit jaar veel meer dan de voorbije jaren. Toen selecteerde de jury slechts een twaalftal stukken”, legt coördinator Hendrik De Smedt uit.
Door het omvangrijke programma ging de organisatie naast het Kaaitheater, de vaste partner van het festival in Brussel, op zoek naar andere locaties. “De Koninklijke Vlaamse Schouwburg, het cultureel centrum in Strombeek en onze vaste partner BRONKS, waar voornamelijk de jeugdvoorstellingen geprogrammeerd staan, doen mee. In WIELS, centrum voor hedendaagse kunst, zal de expo Work/Travail/Arbeid van Anne Teresa De Keersmaeker/Rosas voor 3 dagen worden hernomen.”
Teren op reserves
Voor het 25-jarige jubileum mocht het festival groter zijn en moest er dus iets dieper in buidel getast worden. “Omdat we de afgelopen jaren wat reserve opbouwden, hebben we dit jaar dat extraatje kunnen doen. Die reserves pompen we rechtstreeks in het tonen en promoten van de geselecteerde artiesten. Die hebben het broodnodig. Volgend jaar gaat dat waarschijnlijk niet meer mogelijk zijn.”
De Smedt verwijst naar de besparingen die de Vlaamse overheid de laatste jaren doorvoerde een doorn in het oog van de cultuursector. Concreet krijgt het festival 7,5 procent minder structurele middelen. Het festival heeft een beperkt budget en hangt vooral af van hun partners. “Zij maken dit alles mogelijk. 7,5 procent lijkt misschien niet zo veel, maar we voelen dat gigantisch.”
“Dom beleid”
De Smedt vergelijkt de huidige polemiek rond de projectsubsidies met een bedrijf. “Als een firma niet investeert in onderzoek is het ten dode opgeschreven. Dit is dom beleid. Vlaanderen is mede door de kunsten en cultuur groot geworden. Let wel: op wereldniveau investeert Vlaanderen degelijk op het vlak van cultuur”, geeft De Smedt toe. “Alle kunsten doen het daarom ook gigantisch goed – zowel in het binnenland als in het buitenland. Het belang van deze uitstraling en aantrekking van Vlaanderen als cultuur-hub in Europa is dan ook niet te onderschatten. “
De beslissing van de minister om zo zwaar aan de projectsubsidies te raken, valt zeer moeiijk. “De besparingen en onderfinanciering van de laatste jaren hebben we ondergaan zonder veel tegenstrubbelingen. Maar als ze nu ook nog gaan raken aan de projectsubsidies… Het vertrouwen is weg. Jonge makers, kleine organisaties en individuele kunstenaars, vormen de humus (bovenste laag vruchtbare grond, red.). Waarom besparen op projectsubsidies, terwijl die juist de belangrijkste innovatieve instroom vormen binnen de sector?”, vraagt De Smedt zich af.
De reactie van Sven Gatz noemt De Smedt “troosteloos”. “De minister speelt in op de reactie van de sector door te zeggen dat het nooit genoeg is. Hij zet zijn eigen sector weg als een subsidieverslaafde puber. Dit helpt niet. Ik wijs niet alleen Gatz met de vinger, maar de hele politiek. Ik ben bang dat de kunsten in de hoek worden gezet als een linkse hobby, zoals dat in Nederland gebeurde. De kracht en de waarde van de kunsten en hoe die inwerken op de maatschappij, economie,.. worden hierdoor ontkend.”
Cultuur op de kaart
Kunnen gezelschappen dan niet subsidie-onafhankelijk zijn? “ De podiumkunsten overleven niet zonder overheidsinvestering. Hier is geen winst te rapen, zeker niet in vergelijking tot de muziek- en filmindustrie. Alleen de maatschappij kan die investering doen. Die plukt daar ook de meeste vruchten van.”
De kunsten verstrooien en troosten niet alleen, stelt De Smedt. “Ze helpen reflecteren en goede vragen te stellen, of antwoorden te bieden op maatschappelijke uitdagingen. Daarom moet je ook investeren in onderzoek en experiment. Naast de opleidingen zijn de projectsubsidies daar een belangrijk onderdeel in. Ze houden het landschap innovatief en pertinent.”
De Smedt haalt aan dat kunst en cultuur overal worden gesubsidieerd. “Zelfs in de Angelsaksische landen, ook al gebruiken ze een ander model. Daar gaat het vooral over privégelden, die de kunsten ondersteunen. Zulke sponsoring is daar fiscaal aftrekbaar - een onrechtstreekse subsidie dus. Het verschil bestaat erin dat de beslissing in dat model wordt genomen door individuen. Hier in België gebeurt het door de politiek.“
Minister Gatz belooft dat giften fiscaal aftrekbaar zullen zijn. Een stimulans, want op die manier wordt alternatieve financiering mogelijk.“Een extraatje dat meer dan welkom is. Crowdfunding, zoals het Antwerpse Elektra tg heeft aangewend, is ook een mogelijkheid, maar geen vast alternatief. Met dat alleen halen we het niet.”
Actie
De kunsten zouden volgens De Smedt hun hand moeten uitsteken, maar ook een uitgestoken hand moeten kunnen krijgen van andere sectoren. “De input van de Kunsten kan een verrijking zijn voor andere sectoren, als die er ook voor open staan.”
Tijdens Het Theaterfestival zal zeker iets gebeuren met de huidige discussie. Een actie in de lijn van wat Theater Aan Zee deed? “Het zal breder gaan dan te morren over projectsubsidies en Sven Gatz te wijzen op zijn onhandig bestuur. Er is iets in gang gezet - we willen de mensen wakker schudden en bewust maken van de kracht van verbeelding”. De slogan van Vlaanderen is: ‘Verbeelding werkt.’ Wel, laat de verbeelding dan ook werken!” besluit De Smedt strijdvaardig.
© 2015 – StampMedia – Timothy De Ghouy
Dit artikel werd gepubliceerd door DeRedactie.be op 29/08/2015
