In 2006 opgericht in Zweden en ondertussen in 21 landen officieel geregistreerd: de Piratenpartij is - vooral bij jongeren - hot. In België groeit de aanhang van de partij wekelijks met tien procent en intussen hebben Brussel, Leuven, Antwerpen en Mechelen hun eigen piratencrew.
"Aan zij die ons graag zien kapotgaan heb ik één duidelijke boodschap: Dit gaat niet zomaar stoppen," klinkt het bij Thomas Goorden, persverantwoordelijke van de Antwerpse afdeling van de partij.
Waarom moet iemand op de Piratenpartij stemmen?
Je moet op ons stemmen als je vindt dat politiek in zijn geheel kan en moet veranderen en als je wil meewerken aan een transparantere samenleving. Wij willen een wereld creëren waarin politici niet de minst betrouwbare beroepscategorie zijn. Dat politici nog lager scoren dan journalisten is vrij dramatisch.
Er zijn een heleboel zaken die ons duidelijk anders maken dan de traditionele partijen. De manier waarop wij werken, de culturele basis die we hebben, de enorm jonge leeftijd van onze leden … In de meeste politieke stromingen zouden wij de jongerenpartij zijn, maar in tegenstelling tot hen komen wij wel op. Zie jij Jong CD&V al deelnemen aan de verkiezingen? Het zou een heel andere wereld zijn.
Wat is er mis met de traditionele partijen?
Ze zijn oud aan het worden. De socialistische partij is bijvoorbeeld opgericht voor meer sociale gelijkheid en de liberale partij stond voor individuele vrijheid. De standpunten waarvoor zij oorspronkelijk stonden, zijn verwezenlijkt. De bestaansreden van die partijen zijn min of meer vervuld, waardoor ze naar het centrum zijn opgeschoven. Net zoals het in de jaren 60-70 een goed idee was om op de Groenen te stemmen, is het nu een goed idee om op ons te stemmen. Vandaag is onze periode aangebroken.
Bij de traditionele partijen is de voeling met de basis weg. Heb je gezien hoe het partijprogramma van N-VA is voorgesteld? Tussen het voorstellen van het programma en de uiteindelijk stemming zat een uur. Het komt er eigenlijk op neer dat de kopstukken van de partij het programma in elkaar boksen en de rest loyaal moet ja-knikken. Dat zie je bijna bij elke partij en dat toont aan dat ze niet goed bezig zijn.
Waarvoor staat de piratenpartij concreet?
De drie pijlers van de piratenpartij zijn transparantie, privacy en de auteurswetgeving. Die laatste twee zijn zeer sterk aan elkaar gekoppeld omdat privacy wordt geschonden omwille van de auteurswetgeving. Met transparantie willen we aangeven dat het wetgevend en rechtgevend proces veel opener moet verlopen. Omdat we op lokaal niveau niets kunnen doen aan de auteurswetgeving, schenken we meer aandacht aan transparantie.
Zijn dat de enige programmapunten waarmee jullie naar de verkiezingen trekken?
Als je kijkt naar de grote partijen, zie je dat hun programma mooi is onderverdeeld in allerlei secties zoals economie, migratie, defensie,… Over alles hebben ze een uitgesproken mening. Als je een partij opricht, zou je ervoor kunnen kiezen om al die hoofdingen te kopiëren en rond elk thema zelf iets te formuleren. Wij hebben ervoor gekozen om dat niet te doen.
Wij formuleren enkel een mening rond onderwerpen waarover we heel goed geïnformeerd zijn en die wij belangrijk vinden. De programma's verschillen ook van stad tot stad. De basis is hetzelfde, maar er zijn accentverschillen. In Leuven is er bijvoorbeeld een groot privacyprobleem door de vele camera's op straat. Dat is in Antwerpen veel minder het geval. Daar moeten we ons concentreren op transparantie. Het Lange Wapperproject is daarbij een symbooldossier. We strijden ook voor een betere bronbescherming voor journalisten en houden ons bezig met open data.
In Berlijn verklaarden ze dat het succes van de Piratenpartij sterk afhankelijk is van hoe tevreden de mensen zijn over de huidige partijen.
Als nieuwe speler trek je altijd kiezers aan die niet tevreden zijn over het huidige aanbod. Lang kan je daar wel niet van profiteren. Hoewel, Vlaams Belang heeft jaren op die verbittering ingespeeld. De N-VA mikt vandaag ook heel sterk op dat publiek. Wanneer ze in een regering stappen kunnen ze hiervan niet meer profiteren. Dat zal zeker meegespeeld hebben in hun beslissing om uit de federale onderhandelingen te stappen.
Daarnaast is er ook zoiets als escalation of commitment. Vergelijk het met het bouwen van een huis. Als je met een aannemer afspreekt om een huis te bouwen voor 150.000 euro en de prijs loopt stapsgewijs op tot 250.000 euro, dan ga je onderweg ook niet stoppen. Je hebt er immers al zoveel in geïnvesteerd. Dat is in de politiek ook zo. Als je zo vaak op een partij hebt gestemd en je verandert na lange tijd, geef je toe dat al je vorige stemmen eigenlijk fout en nutteloos waren. Wanneer je niet meer moet stemmen op een volledig programma of een halve stem kan uitbrengen zou je dit verschijnsel kunnen tegengaan.
Jullie houden er niet van om de partij op de links-rechts as te profileren. Waarom niet?
Omdat we aan beide kanten zitten. Wat zijn links en rechts eigenlijk? De tegenstelling is slecht gedefinieerd. Het is de natuurlijke drang van mensen om de wereld in twee te verdelen. We willen te graag overal labels op plakken. Ik weet ook niet hoe relevant die indeling is. Je stemt toch op standpunten? N-VA is rechts maar heel progressief door haar Vlaamse standpunten. Op een bepaalde manier zijn wij conservatief, want wij willen terug naar de auteurswetgeving van 100 jaar geleden. Ons standpunt over overheidstransparantie is hyperprogressief. Zo zie je dat die tegenstelling volledig achterhaald is.
Hoe wordt de crew (een plaatselijke afdeling, red.) in Antwerpen geleid?
Wij organiseren zowel Pirate Beers als echte meetings. Pirate Beers zijn tweewekelijkse bijeenkomsten die bedoeld zijn als een ontmoetingsplek. Iedereen is op zo'n avond welkom en er wordt vaak heftig gediscussieerd. We moedigen alle personen die interesse hebben in onze partij aan om naar zo’n bijeenkomst te komen. De week nadien is er een echte vergadering. Daar werken we aan de visie van de partij. Meestal is er op zo'n vergadering een navigator en een captain, vergelijkbaar met een voorzitter en een secretaris. Je kan al onze vergaderingen binnenlopen en alle verslagen kan je online nalezen. Op die manier zijn we de meest toegankelijke partij die er is.
Hoe stelt een crew zijn programma op?
Bij ons mag iedereen meeschrijven aan het politiek programma. Dat kan omdat er binnen de Piratenpartij niet echt een hiërarchisch structuur bestaat. Binnen de partij vinden een paar leden dat er meer structuur zou moeten komen, maar dat is volgens mij geen goed idee want dat zijn we hard op weg om een traditionele partij te worden. Het feit dat we het niet met elkaar eens hoeven te zijn, maakt ons uniek. Ik vind meningsverschillen zelfs wenselijk. Als er uiteindelijk gestemd is, moet iedereen uiteraard wel achter het partijstandpunt staan. Maar die standpunten worden wel samen bepaald. Een veelgehoorde kritiek is dat we een chaotische partij zijn die nooit op één lijn zal geraken, maar dat is niet waar.
Hoeveel leden telt jullie crew?
Dat is moeilijk te zeggen want onze crew groeit, net als overal in België, exponentieel. De lijst met mensen die langskomen en geïnteresseerd zijn om mee te doen begint lang te worden. Elke week groeit onze partij in België met tien procent.
Een kieslijst opstellen zonder hiërarchie lijkt mij geen makkelijke taak.
Daar worden we inderdaad door de wet gedwongen om een soort van hiërarchie te hanteren. Laat het duidelijk zijn: wij zijn daar absoluut geen voorstander van. Onze kieswetgeving dateert van de 19e eeuw en dat is eraan te zien. De manier waarop voorkeursstemmen en lijststemmen worden berekend is gewoon krankzinnig.
We zijn vandaag ook nog niet in staat om een lijst op te stellen. We willen nu goede, verstandige mensen aantrekken. Daarna kunnen we ons nog genoeg zorgen maken over de lijstvorming. Ik weet zelfs niet of de beste politieke talenten op de lijst zullen staan. Raadslid zijn is een technische functie en daarom zouden we eerder voor personen moeten kiezen die technisch onderlegd zijn. Ik roep al onze kiezers dan ook op om een lijststem uit te brengen. Als je bij de Piratenpartij stemt voor een persoon, dan weet je eigenlijk niet waar het over gaat. Je moet voor ons programma gaan, en niet voor de personen. Die voorkeursstemmen zorgen bovendien ook voor een heel vervelende dynamiek in het politieke landschap. Mede daardoor zijn verkiezingen eerder een populariteitswedstrijd geworden.
Je gaf zelf al aan dat de Piratenpartij een jonge partij is. Mikken jullie vooral op jongeren?
We trekken veel jongeren aan, maar niet alleen hen. De Piratenpartij staat op een kantelpunt. In Berlijn is ze geëvolueerd tot een complete partij. De crew heeft daar een mooi programma in elkaar gebokst dat veel verder gaat dan het auteursrecht. Hun succes is grotendeels te danken aan de verbreding van hun programma. Wij zitten in België ook duidelijk in die evolutie. Wij willen standpunten innemen op meer maatschappelijke thema's. Door die verschuiving is ook het doelpubliek veranderd. De Piratenpartij 1.0 richtte zich vooral op jongeren en technisch aangelegde mensen, terwijl de Piratenpartij 2.0 zich ook richt op jonge gezinnen en personen die nadenken over de toekomst van de politiek.
In Berlijn is men ook beginnen experimenteren met liquid feedback. Wat houdt dat in?
Liquid feedback is een krankzinnig tof idee. Het is iets tussen referenda en een representatieve democratie. Hoe werkt het? Iedereen kan een voorstel indienen bij de Piratenpartij en onze leden drukken daarover dan hun interesse uit om er vervolgens over te stemmen. Aan die stemming kunnen alleen leden meedoen.
Of het kan werken voor de hele bevolking valt nog af te wachten. Voor ieder voorstel effectief gaan stemmen lijkt praktisch onmogelijk door het hoge volume en de frequentie van liquid feedback stemmingen. Het zal dus sowieso online moeten gebeuren.
Op die manier zijn referenda en een representatieve democratie niet onverenigbaar. We moeten realistisch genoeg zijn om te beseffen dat liquid feedback nooit voor de hele bevolking kan worden ingevoerd, tenzij we een absolute meerderheid verwerven of wanneer er een revolutie komt, wat niet wenselijk is. Dat betekent dat het idee bij een partij intern kan gebruikt worden, maar ik zie het niet meteen verder overslaan. Dat is jammer, want burgers moeten op standpunten kunnen stemmen en niet op partijen. Veel kiezers zijn het slechts eens met een deel van een partijprogramma. Daarom zou het ook interessant zijn om een halve stem kunnen uit te brengen.
Kan zo'n systeem het vertrouwen in politici herstellen?
Op die manier zouden we het vertrouwen van de burger zeker kunnen terugwinnen. Verkiezingen moeten een sollicitatie zijn in plaats van een populariteitswedstrijd. Politici worden nu eerder gekozen omdat ze sympathiek overkomen in de media en niet omdat ze competent zijn. Dat is op termijn nefast voor het vertrouwen in politici.
Bart De Wever is heel charismatisch en intelligent, maar ze stemmen op bepaalde standpunten die hij niet allemaal zal kunnen uitvoeren. Daarnaast zal hij ook beslissingen nemen waar zijn kiezers nooit voor hebben kunnen stemmen. Er is dus een mathematische zekerheid dat hij mensen zal teleurstellen. Dat is de reden waarom de burgers niet meer in politici geloven.
Critici vinden jullie idealistisch en naïef. Wat vind je daarvan?
Sommige mensen vinden ons inderdaad naïef, maar de resultaten in Berlijn tonen aan dat onze hoop gegrond is. En Berlijn is lang niet het enige voorbeeld. Ik ben niet naïef wanneer ik zeg dat we in de toekomst een grote kans maken. Iedere verkiezing heb je wel enkele gekke partijen die meteen weer verdwijnen, maar de Piratenpartij is breder dan dat. Je voelt dat het leeft onder de mensen. Ons gedachtengoed gaat ook veel verder, kijk naar Anonymous of Occupy.
Wij zijn cultureel allemaal met elkaar verbonden. Of wij het nu zijn die opkomen of een andere partij, ons ideeëngoed zal blijven bestaan. Wij zijn geen partij die staat of valt met één persoon of één verkiezing. Het is geen must om te scoren bij de volgende verkiezingen. Als wij daarna stoppen, staan er drie mensen klaar om het over te nemen. Daardoor kunnen we heel lang onze adem inhouden.
© 2012 – Paradigm/StampMedia - Nicola Neefs
Dit artikel werd gepubliceerd door Knack - online op 08/06/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Jongerenplaneet.be op 08/06/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Nieuws.be op 08/06/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door MO* - online op 11/06/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Politics.be op 12/06/2012
