(PIDMAG) De toekomst van het onderwijs oogt rooskleurig. Dat vindt Pieter Lesaffer, hoofdredacteur van het onderwijsmagazine Klasse. Maar scholen moeten meer gebruik maken van hun autonomie. "Je hebt mensen nodig die de grenzen aftasten."
Ook het watervalsysteem, de grote achilleshiel van ons onderwijs, blijft een rol spelen. "Daardoor komen jongeren makkelijker in een negatieve spiraal terecht en geraken ze gedemotiveerd."
Kun je zulke jongeren opnieuw motiveren?
Lesaffer: "Dat hangt samen met de schoolcultuur en de leraren. Het welbevinden van leerlingen blijft een cruciale factor, want als dat niet goed zit, lukt het studeren ook niet. Ik heb het gevoel dat we daar nog altijd te weinig mee bezig zijn, net als met het positief waarderen van jongeren. We zijn nogal snel geneigd om negatief te zijn."
Handen uit de mouwen
De VDAB stelde voor om stages in
te voeren in het secundair onderwijs. Werkt dat?
Lesaffer: "Ik denk dat dat zeker werkt voor leerlingen die schoolmoe zijn, maar wel de handen uit de mouwen willen steken. Zij hebben het potentieel, dus laat hen zo veel mogelijk hun ding doen. De arbeidsmarkt schreeuwt om gemotiveerde werknemers die ervaring willen opdoen. Ik vind dat er te veel muurtjes worden gezet binnen het onderwijsbeleid. We willen uiteindelijk allemaal hetzelfde. Ook op lokaal of regionaal niveau kan de samenwerking tussen scholen en bedrijven nog beter. Scholen blijven makkelijk binnen die cirkel van het onderwijs hangen."
Is de school te veel gericht op een job als werknemer? Zou ze ook niet beter het zelfstandig ondernemen promoten?
Lesaffer: "Ja. Bij kinderen in de lagere school zijn de competenties in ondernemerschap zeer hoog, maar je ziet die telkens afnemen doorheen het secun- dair. Bij studenten aan de universiteit zijn die competenties uiteindelijk zeer laag. Ons onderwijs is absoluut geen stimulator van ondernemerschap. Ik denk dat dat ook te maken heeft met de leraren. Daarom hoop ik dat we er eindelijk voor kunnen zorgen dat het gemakkelijker wordt voor mensen uit een andere sector om in het onderwijs te stappen. Dan krijg je dat voorbeeld van mensen die zelfstandig geweest zijn, een bedrijf gehad hebben of tegenslag gekend hebben. Je hebt ook die mensen nodig die de kantjes eraf lopen en meer durven. Onderwijs is meer dan het afleveren van nette en beleefde werknemers. We moeten kritische burgers vormen."
Logistiek management
Waarom zijn technische opleidingen nog altijd niet populair als eerste keuze?
Lesaffer: "Dat is een menselijke reflex. Het is allemaal gemakkelijk gezegd, tot het over je eigen kind gaat. Je wilt toch dat je kind hoger onderwijs volgt en dat gaat nu eenmaal gemakkelijker met een diploma uit het ASO. Er zijn al talloze campagnes geprobeerd, maar het blijft erin zitten. Ik las onlangs over een school die een TSO-richting van klas verhuisd had, waardoor die leerlingen nu langs de ingang van de ASO-leerlingen binnenkwamen. Vanaf dan had die richting opeens veel meer inschrijvingen. Het aanzien was veranderd."
Hoe ver kunnen of mogen scholen gaan in het sturen van hun leerlingen?
Lesaffer: "Daar gaat ook de hele discussie over de oriënteringsproef in het hoger onderwijs over. Ik vind niet dat je daar te sturend in mag zijn. Misschien schieten we veeleer tekort in het advies dat we jongeren geven. Het CLB heeft bij veel gezinnen een slechte reputatie als het gaat over studieadvies. Daar wordt vaak niet naar geluisterd. Individuele leraren hebben meer invloed, maar misschien hebben ze niet genoeg zicht op de verschillende mogelijkheden."
Lerende houding
Klasse heeft het debat over huiswerk heropend. Slorpt de school te veel vrije tijd van de jongeren op?
Lesaffer: "Ja, dat denk ik wel. Ik wil
niet veralgemenen, maar in sommige scholen heerst de mentaliteit dat je veel huiswerk moet geven en leerlingen niet mag laten afleiden door andere zaken. Dat vind ik een kwalijke evolutie. Scholen moeten vooral een 'lerende houding' meegeven en leerlingen stimuleren om ook op andere domeinen bij te leren."
Hoe staat het ondertussen met de kwaliteit van de lerarenopleiding?
Lesaffer: "De grote evaluatie van de opleiding is achter de rug en de slotsom is niet zo positief. Om te beginnen zijn veel studenten niet genoeg gemotiveerd. Al te vaak kiezen zij voor de lerarenopleiding nadat ze afgehaakt hebben bij de universiteit. Daarbij zou een systeem van toelatingsvoorwaarden ook de drempel kunnen verhogen. De kritiek daarop is dan weer dat we nu al met een lerarentekort zitten. Maar in Groot-Brittannië hebben ze het zo aangepakt en daar zijn er opeens veel meer kandidaten op afgekomen. Een job als leraar werd plots gegeerd en kreeg zo meer aanzien."
Logge tanker
Wat is volgens u het meest structurele probleem van het Vlaamse onderwijs?
Lesaffer: "Ik denk toch de positie van de leraar. Die is zo cruciaal in alles wat met onderwijs te maken heeft. De leraar maakt het verschil, maar ik vind dat hij te weinig uitgedaagd wordt om zelf op zoek te gaan naar meer. Scholen hebben ook heel veel autonomie en maken daar geen gebruik van. Ze verschuilen zich te makkelijk achter het beleid. Er wordt weinig stimulans gegeven aan leraren met ambitie. Onderwijs is een logge tanker en logge tankers hebben tijd nodig. Toch merk je dat er veel voortrekkers zijn, mensen die met nieuwe dingen bezig zijn en netwerken over de scholen heen. Ik zie de toekomst van het onderwijs wel rooskleurig in."
© 2014 – StampMedia - Emily Van Campenhout
Dit artikel werd eerst gepubliceerd in PIDMAG, het magazine van StampMedia, Nr. 6, jg 3, p. 8
Dit artikel werd gepubliceerd door Knack - online op 12/02/2014
Dit artikel werd gepubliceerd door Pienternet.be op 12/02/2014
Dit artikel werd gepubliceerd door Allesoverjeugd.be op 12/02/2014
Dit artikel werd gepubliceerd door De Wereld Morgen op 12/02/2014
