Wanneer stopt onze vrijheid? “Je vrijheid stopt op het punt waar de buurman eventjes zijn neus in je deur steekt.” Zo’n antwoord geeft de Russische kunstenares Olga Chernysheva in haar ‘interventie’tentoonstelling Blik Vasthouden in het M HKA in Antwerpen, die nog loopt tot 18 januari 2015.
Al sinds 2002 organiseert het M HKA tentoonstellingen in het formaat van ‘interventies’. Ze nodigen hedendaagse kunstenaars uit Vlaanderen en elders uit om hun werken voor te stellen en tegelijkertijd te interveniëren op een bepaalde manier met werken uit de M HKA-collectie. Dit keer viel de eer te beurt aan de Russische kunstenares uit Moskou Olga Chernysheva (°1962) om deel te nemen.
Gerust kijken
Met haar oude vriend de Zweedse curator van het M HKA Anders Kreuger heeft Chernysheva haar diverse mix van audiovisuele installaties, films, foto's en tekeningen gezet onder het titel Blik vasthouden. “Heel onze voorstelling gaat over kijken en observeren”, vertelt Chernysheva.
In haar fotoreeksen toont Chernysheva de inspannende-ontspannende kijkers zoals foto’s van werknemers in de metro On Duty (2007), toezichters Guard (2009) en buschauffeurs To Moscow (2011). “Al die mensen zijn in staat van verwachting en tegelijkertijd in staat van ontspanning. Hun taak is te reageren en hun ogen open te houden als er iets gebeurd is, zoals een artiest die met verwachtingen zit: hij is stil maar hij mag niet in slaap vallen. Deze toestand is heel belangrijk voor mij als kunstenaar, zo’n behaaglijke, gefilterde, rustige en gretige blik naar het geheel”, zegt zij geestdriftig.
Geen interventie, wel koor
In het kader van haar eigen onderwerp Blik vasthouden heeft Chernysheva de werken van Francis Alÿs, Hans Eijkelboom, Antoni Muntadas en Hermann Pitz uit de M HKA-collectie geselecteerd. Maar voor haar is deze tentoonstelling geen interventie. “Ik zou een ander woord gebruiken. Ik zou het graag zien als een eenheid en koor van stemmen over de empathie en aandacht”, merkt zij op.
foto: © Alisa Nadezhkina
Ogen zijn een zeer interessant onderwerp voor Chernysheva. “Voor mij zijn zij het vertellende medium om de werkelijkheid op een zeer subtiele manier te verbinden en te benaderen. Met andere woorden, het is een hulpmiddel om zich veilig te voelen en om onze aanwezigheid zeer stabiel te zetten. Je vrijheid stopt op het punt waar de buurman eventjes zijn neus in je deur steekt. Mijn deel van de voorstelling is een blik gevestigd houden en je ogen meer de kost geven”, legt Chernysheva uit.
Elk venster is een ster
Haar iPad video-installatie via Windows (2007) waar je achter de schermen van 16 vensters kan kijken, noemde zij haar venster in de nacht. Dit idee van het kijken naar het leven van de mensen door de vensters, put Chernyseva uit haar treinreis door de Roemeense bergen waar zij ‘s nachts sterren met de vensters van de stad verwarde.
“Dit onderwerp is een beetje zoals het verhaal van Antoine de Saint-Exupéry ‘De Kleine Prins’, waar elke planeet of ster zijn eigen netelig kwestie en zorg heeft. Ook hier, je kijkt naar de vensters als naar de levende sterren, verhalen waar mensen dansen, vechten of iets anders doen. Vensters verwarmen ons zoals sterren, want er zijn mensen. Dat is zomaar onze menselijke eenheid”, sluit Chernysheva af.
De tentoonstelling ‘Blik vasthouden’ van Olga Chernysheva loopt nog tot 18 januari 2015 op de tweede verdieping van het M HKA (Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen), Leuvenstraat 32, 2000 Antwerpen.
© 2014 – StampMedia – Alisa Nadezhkina
Dit artikel werd gepubliceerd door Apen.be op 22/11/2014
