Wat als enkel de rijksten aan politiek mochten doen? Of als je niet zou mogen stemmen omdat je een vrouw bent? Nog niet zo heel lang geleden, was dat de realiteit. Gelukkig is daar verandering in gekomen.
Bij onze eerste verkiezingen in 1831 mochten enkel mannen stemmen die voldoende belastingen betaalden, de Belgische nationaliteit hadden en ouder dan 25 jaar waren. Dat was slechts 1 procent van de Belgen. De minimumleeftijd om te stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen was 21 jaar.
Meer geld, meer stemmen
Dat veranderde in 1893 na een staking waar 250.000 arbeiders aan deelnamen. In gevecht met de politie vielen er heel wat doden en gewonden. Sindsdien mochten alle Belgische mannen vanaf 25 jaar minstens één stem uitbrengen. Wie genoeg belastingen betaalde, gezinshoofd was, een diploma had of een bankrekening met 2000 frank daarop, kreeg een extra stem. Zo kon je tot drie stemmen uitbrengen. In dat jaar ontstond ook de opkomstplicht, zodat niet enkel de rijken konden stemmen.
Door dit systeem vertienvoudigde het aantal stemmers: 850.000 kiezers brachten één stem uit en 517.000 mensen twee of drie stemmen. Dat was goed voor 21 procent van de Belgische bevolking.
Eén stem voor elke man
In 1919 daalde de stemgerechtigde leeftijd naar 21 jaar en mocht elke Belgische man slechts één stem uitbrengen, het inkomen maakte niet meer uit. In 1921 konden vrouwen meestemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen en pas in 1948 mochten ze ook stemmen voor de provincie- en parlementsverkiezingen. In Nederland mochten vrouwen al stemmen vanaf 1922. Nieuw-Zeeland was het eerste land om het vrouwenstemrecht in te voeren. Dat was in 1893.
Vanaf 1969 werd de stemgerechtigde leeftijd voor de gemeenteraadsverkiezingen verlaagd naar 18 jaar. En sinds 1981 mag het merendeel van de bevolking, 70 procent, ook stemmen voor de provincie- en parlementsverkiezingen. Sindsdien moeten dus alle Belgische mannen en vrouwen vanaf 18 jaar bij verkiezingen naar de stembus gaan.
© 2012 – StampMedia/de 327 – Helena Blyweert
Dit artikel werd gepubliceerd door Nieuws.be op 10/10/2012
