Hoe Antwerpen-Berchem tekortschiet voor rolstoelgebruikers

Met het nieuwe Vlaamse regeerakkoord wordt duidelijk dat de Vlaamse regering tijd en geld wil investeren in combimobiliteit. Zij willen het verkeer op de Vlaamse wegen ontmoedigen door reizigers vlot te laten overstappen van fiets naar bus, bus naar trein en trein naar deelwagen. Het openbaar vervoer speelt dus een grote rol.

België telt vandaag meer dan 550 treinstations, wat gunstig is om de combimobiliteit mogelijk te maken. Toch biedt minder dan een kwart van die stations mindervaliden de mogelijkheid de trein te nemen. Ze zijn niet uitgerust met de nodige infrastructuur of kunnen reizigers geen assistentie bieden. Zo is dat tot verbazing van veel reizigers ook het geval in Antwerpen-Berchem, een van de drukste treinstations van het land.

Maggi van Gastel (58), lijdt aan het syndroom van Ehlers-Danlos, een zeldzame genetische bindweefselaandoening. Die zorgt voor een hyperelastische huid die makkelijk scheurbaar is of kan leiden tot te soepele gewrichten die voor ontwrichting en chronische pijn zorgen. Door deze aandoening is Maggi gebonden aan haar rolstoel en is ze één van de mensen die problemen ondervindt in stations zoals dat van Antwerpen-Berchem. “Ik moest een tijd geleden overstappen in Berchem met een groep vrienden. Maar ik geraakte jammer genoeg niet op het andere perron. Er zat dus niets anders op dan de trein richting Antwerpen-Centraal te nemen om daar vervolgens te kunnen overstappen.”

Door een gebrek aan liften is Maggi niet de enige reiziger die niet op perrons geraakt in Antwerpen-Berchem. De NMBS erkent het probleem. Zij willen het station tegen 2023 volledig toegankelijk maken voor rolstoelgebruikers. Maggi twijfelt of dat wel mogelijk zal zijn, gezien geplande besparingen bij de spoorwegmaatschappij. NMBS-woordvoerder Bart Crols nuanceert: “De toegankelijkheid van het station Antwerpen-Berchem is voor ons prioritair. Maar het uitrusten van het station met liften zal technisch wel een complexe zaak worden.” Het plaatsen van liften zou een impact hebben op het treinverkeer, wat de NMBS verplicht verschillende scenario’s te onderzoeken. “Bij werken aan perrons krijg je altijd hinder voor het treinverkeer. Dat is vaker het geval bij het plaatsen van liften omdat men hier vaak voor in de ondergrond moet gaan graven. Dat heeft allemaal te maken met evidente veiligheidsregels”, zo verduidelijkt Crols.

Met de invoering van de lage-emissiezone (LEZ) in Antwerpen komt er zelfs een extra beperking bij. Pendelaars kunnen zich niet meer met hun wagen naar de stad begeven wanneer die niet aan de juiste voorwaarden voldoet. Die normen gelden evengoed voor rolstoelgebruikers. Het openbaar vervoer zou dus een mooi alternatief moeten bieden. Maar aangezien mindervaliden zich vaak niet zelfstandig met dat openbaar vervoer kunnen verplaatsen, is een aangepaste service cruciaal. In de 132 stations waar deze service wél wordt aangeboden, dien je die minstens 24 uur op voorhand te reserveren. In slechts 41 stations is dat ‘maar’ drie uur op voorhand. “Als de infrastructuur en de service het zouden toelaten de trein te nemen wanneer ik wil, zou ik veel meer met de trein reizen”, concludeert Maggi.