De Verenigde Naties (VN) staan op het punt om juridische stappen te ondernemen voor een internationaal verbod op volledig geautomatiseerde wapens. De ontwikkeling van zogenaamde ‘killer robots’ kan al in de nabije toekomst gebeuren. “‘Autonome wapens zijn een bedreiging voor de toekomstige samenleving.”
De wapenindustrie blijft wereldwijd een van de meest innovatieve industrieën. Het is eigen aan de menselijke geschiedenis om steeds effectievere manieren te ontwikkelen om de vijand te bestrijden. Zo staan buskruit, de revolver en de atoombom aan kop van de meest noemenswaardige evoluties van de wapentechnologie.
In de nabije toekomst zal daar wellicht verandering in komen. Volledig geautomatiseerde dodelijke wapens, zoals ze voorkomen in sciencefictionfilms, zullen uiteindelijk realiteit worden. Wanneer dat precies zal zijn, is nog onzeker. De eerste fundamenten zijn allszins al gelegd.
De drones, die de V.S. vooral gebruikt in Irak en Afghanistan, zijn de hedendaagse prototypes van de beruchte ‘killer robots’. Toch is er nog steeds een groot verschil tussen de Amerikaanse drones en volledig geautomatiseerde wapens. Drones beschikken namelijk niet over de volledige vrijheid om zelfstandig keuzes te kunnen maken en ernaar te handelen. Het Amerikaanse leger bepaalt zelf dat robotische wapens bestuurd moeten worden door een mens. Op die manier kan een persoon verantwoordelijk gehouden worden voor zijn keuzes.
Volledig geautomatiseerde wapens bestaan al, maar in een beperkte zin. Zo zijn er al automatische raketverdedigingssystemen in Israëlische en Zuid-Koreaanse wachtposten. Die wapens zijn echter bedoeld ter verdediging en niet om gewilde slachtoffers te maken.
Conventie
In mei organiseerde de VN opnieuw een CCW-conventie om de ‘killer robots’ onder de loep te nemen. Op die vierdaagse conventie kwamen experts samen om de autonomie van modern wapentuig te bespreken. Bovendien komen de verantwoordelijkheden, het humanitair recht en verschillende ethische implicaties aan bod.
Volgens de VN worden drones vaker gebruikt en is er steeds minder menselijk toezicht. Die dreiging wordt ernstig bekeken. Professor Noel Sharkey, medeoprichter van het International Committee for Arms Control (ICRAC), liet weten dat hij hoopte tot juridische akkoorden te komen. “Autonome wapens zijn een bedreiging voor de toekomstige samenleving”, aldus Sharkey. Toch is hij van mening dat het inzetten van robots het aantal doden in een oorlogssituatie kan verminderen. Mensen worden zo misschien buiten het geweld gehouden.
Eerdere beslissingen
De VN startte in 1980 de CCW-conventies om duidelijke afspraken rond moderne oorlogsvoering te maken. Op die conventies wordt beslist welke wapens gebruikt ‘mogen’ worden in conflicten. Tot de verboden wapens behoren de nucleaire, biologische en chemische soorten. Die werden namelijk eerder al verboden door de VN.
In 1980 werden drie protocols ingevoerd die in 1983 van kracht gingen. Zo werden bijvoorbeeld mijnen, booby traps en brandgevoelige wapens verboden. Later, in 1995, werd ook beslist dat verblindende lasers niet meer gebruikt mochten worden op het slagveld. Indien een land deze wapens toch gebruikt, zal de VN optreden en sancties invoeren.
Protest
Gelijktijdig met het begin van de nieuwe CCW-conventie verscheen ‘Shaking the Foundations’, een verslag van de Human Rights Watch. Dit 26-paginalange document bespreekt de problematiek van robotische wapens. Het belangrijkste uitgangspunt is het belang van het internationaal humanitair recht. Al jarenlang voert de Human Rights Watch campagne tegen de toekomstige ontwikkeling van robotische wapens. Ze zijn van mening dat het probleem niet algemeen bekend is en trachten dus de bevolking correct te informeren over de nieuwe ontwikkelingen.
“De verantwoordelijkheidskloof wordt steeds groter”’, zegt Bonnie Docherty, onderzoekster van de Human Rights Watch. “Geweld zal minder afschrikken en zal het humanitair recht in de toekomst vaker overtreden worden.” De organisatie hoopt met haar campagne invloed te hebben op de toekomstige beslissingen van de VN.
Indien de VN beslist dat volledig geautomatiseerde wapens verboden worden, betekent dat niet noodzakelijk dat ze uit de toekomst worden gebannen. Zo produceert onder andere Iran nog altijd ballistische raketten terwijl ook dat verboden werd door de VN. Er werden vier verschillende sancties opgelegd omdat de nucleaire activiteiten werden verdergezet. De vraag is of de VN wel genoeg toezicht heeft om de volgende evolutie in de wapentechnologie tegen te gaan.
© 2014 – StampMedia – Jelle Geuns
Dit artikel werd gepubliceerd door MO* – online op 30/06/2014
