Kleinere politieke partijen krijgen nauwelijks media-aandacht. Omdat ze de kiesdrempel niet halen worden ze meestal bestempeld als onbelangrijk. Toch hebben ze in veel gevallen grootse ideeën. StampMedia-reporter Nina van Rooy ging op zoek naar de mensen achter de kleine, maar ambitieuze partijen. Vandaag: een gesprek met Lander Meeusen (33), derde op de lijst van de Piratenpartij.
‘Burgerlijke participatie, overheidstransparantie, privacy op het internet, vrijheid van informatie, vrijheid van gemeenschapsgoederen, en een universeel basisinkomen’: zo somt Lander Meeusen het ethos van de Piratenpartij op. Deze Piratenpartij is de Belgische tak van een grotere Europese beweging. De eerste Piratenpartij werd opgericht in 2006 door de Zweedse tech-ondernemer, Rick Falkvinge. Sindsdien is de beweging verspreid naar vele andere Europese landen en zitten ze op enkele plaatsen zelfs in het bestuur: zo wist de Zweedse Piraat Christian Engström in 2009 een zetel in het Europees Parlement te bemachtigen, en heeft Praag sinds 2018 een Piratenburgemeester, Zdeněk Hřib.
De opkomst van de Piraten
Ondanks de naam ‘Piratenpartij’, is de groep geen politieke partij in de traditionele zin. Eén van haar voornaamste ideeën is juist de afschaffing van de particratie, het politieke systeem van verschillende partijen die elke legislatuur opnieuw onderling strijden om de stem van de burger. Volgens de Piratenpartij is de samenleving vandaag gepolariseerd en is de politieke dialoog verzuurd. Daarvoor stellen ze het traditionele partijsysteem verantwoordelijk. ‘Wij kiezen volksvertegenwoordigers, maar in het huidige systeem zien we dat de volksvertegenwoordigers niet naar het volk, maar naar het partijbestuur luisteren. Alleen denkt dat strategisch - vanuit een conflictscenario - en niet vanuit dialoog,’ aldus Meeusen.
Volgens de partij moeten de burgers samen beslissen hoe onze samenleving eruit moet zien.
Vloeibare democratie
Wat is dan volgens hem het alternatief? Dat blijkt liquid democracy te zijn. Een samensmelting van de Atheense agorademocratie waar iedereen naar de agora, de markt, komt om zijn stem uit te brengen, en de huidige indirecte representatieve democratie, waarin je een volmacht geeft aan een volksvertegenwoordiger die dan vijf of zes jaar lang beslissingen neemt in jouw plaats. In een liquid democracy kan je kiezen: als je je niet graag bezighoudt met politiek, of je hebt er geen tijd voor, kan je een volmacht geven aan iemand die je vertrouwt, en die jouw belangen zal verdedigen. Maar mensen die geëngageerd zijn en juist wel mee willen beslissen, krijgen dan volledig de kans om dat te doen.
Meer inspraak van burgers
De partij onderscheidt zich bovendien ook door een vrij brede ideologie aan te hangen en niet al te veel concrete maatregelen en voorstellen op tafel te leggen. Dat klinkt misschien niet positief – politici worden toch zo vaak verweten dat ze niet met concrete voorstellen komen maar alleen met vage slogans – maar dat komt door de geheel andere denk- en werkwijze van de Piratenpartij. Volgens de partij moeten de burgers samen beslissen hoe onze samenleving eruit moet zien. Zij staan voor veel meer burgerinspraak en –participatie, en willen zich niet hechten aan een compleet gamma van specifieke standpunten: het is aan de burger, door middel van burgerraden, gesprekken en referenda, om die in te vullen.
Basisinkomen
De partij heeft dan weinig concrete maatregelen, ze zijn wél heel duidelijk over het idee van een onvoorwaardelijk basisinkomen: daar willen ze mee experimenteren door een grootschalig proefproject op poten te zetten. ‘Met een basisinkomen denken wij dat mensen vrijer en gezonder in het leven zullen staan omdat hun basisbehoeften dan gedekt zijn, en dat ze zo de kans krijgen om, als ze dat willen, actiever deel te nemen aan het politieke leven. Anderzijds is een basisinkomen ook een goed middel om meer zorg te kunnen dragen voor mensen - voor kinderen, voor ouderen, familie – en om creatiever te zijn of om te ondernemen,’ aldus Meeusen.
Vrijheid van online informatie
De Piratenpartij is een partij ontstaan na de digitale revolutie, en omarmt die revolutie als hét middel voor de emancipatie van de gewone burger. Het internet geeft iedereen de tools om zich te informeren en de dialoog aan te gaan met allerlei heel veel verschillende mensen. Piraten ijveren voor de vrijheid en toegankelijkheid van informatie op het internet: wetenschap, kunst, cultuur en literatuur is eigendom van de samenleving, niet van een bedrijf of een organisatie. Met deze principes in het achterhoofd werd destijds de Piratebay opgericht, een website waar illegaal bestanden werden gedeeld, zoals films, muziek en software - piraterij dus, volgens de huidige wetgeving. De Piratenpartij streeft een grondige hervorming van de copyright-wetgeving na, omdat ze vindt dat intellectuele goederen eigendom van de samenleving zijn, en niet van grote bedrijven, die vele decennia na de dood van een auteur dankzij de huidige wetgeving geld veel verdienen op diens artistieke producten.
Op enkele belangrijke punten komen de Piraten sterk overeen met andere kleine en nieuwe partijen, zoals Volt, PRO de Burgerlobby, en de Burgerlijst. Zo vragen deze partijen allemaal veel meer burgerinspraak en een radicale verandering, weg van het huidige politieke partijsysteem. De vraag is nog maar of zulke kleine partijen de hoge kiesdrempel van vijf procent kunnen halen. Meeusen hoopt stiekem van wel, maar denkt van niet. Maar zelfs al halen ze de drempel niet, 'Dat verhindert ons niet om een signaal te geven dat een groeiende groep mensen iets heel anders wil,' aldus Meeusen.
Voor een volledig interview met Lander Meeusen, klik hier.
