In veel tuinen zullen dit weekend ongetwijfeld weer massaal paaseitjes verstopt en gezocht worden. Tegenwoordig zijn ze verkrijgbaar in zowat alle denkbare soorten en maten. Maar waarom eten we eigenlijk eieren met Pasen? Een duikje in een smakelijke geschiedenis langs Oudgermaanse stammen en de Perzen.
De culturele oorsprong van het paasei is al langer onderwerp van discussie. Er doen dan ook heel wat verschillende theorieën de ronde, waarvan sommige al betrouwbaarder dan andere. Wat wel vaststaat, is dat de chocolade eieren die we vandaag kennen nog maar een relatief recente aanvulling zijn op de traditie. Chocolade in zijn huidige vorm werd namelijk pas in de twintigste eeuw verkrijgbaar voor het brede publiek.
In onze streken zou de veertigdagentijd, de katholieke vastenperiode die voorafgaat aan het paasfeest, mee aan de oorsprong liggen van het ei als symbool voor Pasen. Tijdens die periode mocht men volgens de geloofsvoorschriften immers geen eieren eten. Daardoor stapelde er zich een hele voorraad op die verbruikt moest worden zodra de vasten achter de rug was. De oudere eieren, die inmiddels niet meer voor consumptie geschikt waren, deden dan dienst als decoratie.
Veel Orthodoxe en Oosters-katholieke geloofsgemeenschappen verven hun paaseieren dan weer rood, als symboliek voor het bloed van Christus. Het hardgekookte ei zelf zien ze als een voorstelling van zijn graf. Door het te pellen, 'bevrijden' ze hem daaruit.
Perzische lente
Ook voor de opkomst van het christendom speelde het ei al een belangrijke rol in allerlei seizoensgebonden rituelen. In veel culturen stond het symbool voor vruchtbaarheid en nieuw leven. Daarom zouden Oudgermaanse stammen bij het aanbreken van de lente eieren hebben begraven in hun akkers. Paaseitjes verstoppen in de tuin zoals we dat vandaag doen, zou afstammen van dat gebruik. Dat verhaal staat echter behoorlijk onder druk. Er is steeds meer bewijs dat het in latere tijden verzonnen zou zijn, om de traditie een romantisch karakter te geven.
Culturele tradities met eieren zijn niet uniek aan het Westen. Een mooi voorbeeld daarvan is Noroez, een Perzisch voorjaarsfeest dat onder meer wordt gevierd in het huidige Iran. De feestdag is niet verwant aan Pasen of varianten daarop, en toch spelen beschilderde eieren ook daar een belangrijke rol.
Al lijkt het op het eerste gezicht niet zo, het paasei is het resultaat van allerlei culturele en religieuze invloeden. En ook het paasfeest zelf behoort steeds minder toe aan één bepaalde bevolkingsgroep. De tijd dat het een uitsluitend katholiek gebeuren was, ligt al ver achter ons. Waar mensen elkaar ontmoeten, versmelten hun tradities. En zo wordt het paasei een beetje van ons allemaal.
Klaar? Zoeken maar!
Deze publicatie kwam tot stand dankzij een exclusieve samenwerking met Gazet van Antwerpen. Zes jongeren van StampMedia draaiden in de eerste week van de paasvakantie mee op de stadsredactie van Gazet Van Antwerpen. Ze brachten verhalen uit hun eigen leefwereld, maar speelden ook in op het dagelijkse nieuws in en rond Antwerpen.
Bekijk hier alle publicaties die de jongeren tijdens de mediaweek bij GVA hebben gemaakt.
Dit artikel werd gepubliceerd door Gazet van Antwerpen op 08/04/2023.
