Vier Vlaamse jongeren in Oost-Europa. In een voormalig Joegoslavië-land. Macedonië: zo’n 2 miljoen inwoners, met als hoofdstad het aandoenlijk klinkende Skopje. Ze vertegenwoordigen voor België het jongerenpersagentschap StampMedia tijdens een uitwisseling met het gastland, Servië, Kroatië, Bosnië en Spanje. Gedurende een week hopen ze zich in de hoofdstad een beeld te vormen van minderheden, zoals Roma en holebi’s, en vooral: hoe als journalist met die mensen om te gaan.
Van 'meer, meer, meer' van buitenproportionele monumenten tot het minder van de minderheden. Dag 3 van de uitwisseling in Macedonië is er eentje van contrasten. En culinaire kolonisatie.
We schrijven dinsdagavond, vlak nadat we ons vorig verslagje afgewerkt en ingestuurd hebben. De organisatoren van de uitwisseling nemen ons mee naar het 'oude' stadscentrum van Skopje. En dat 'oude' centrum blijkt een gigantisch plein te zijn, voorzien van gigantische standbeelden met als absoluut pronkstuk een 30-tal meter hoge impressie van Alexander De Grote. Totale kostprijs? De laatste raming is gestrand op 500 miljoen euro, maar iedereen in Macedonië is ervan overtuigd dat die schromelijk onderschat is. Geruchten gaan tot 1 miljard euro, maar dat controleren is onmogelijk: nergens is een officieel document te vinden dat de uiteindelijke kostprijs vermeldt.
Maar wij kunnen onze ogen niet sluiten voor het enorme contrast dat voor ons ligt. "Ik kreeg het gevoel dat Macedonië zijn eigen inwoners voor een stuk wil wegduwen in de oude wijken, terwijl het voor de toeristen enkel het mooiste etaleert", zegt Valerie. "En dat mooie gedeelte is volgens mij niet eens toegankelijk voor de 'echte' inwoners, bijvoorbeeld door duurdere cafés. Ik vond ook de plotse overgang tussen de twee delen intimiderend. Meestal vloeit een oud stadsgedeelte geleidelijk over in het nieuwe, maar hier liep als het ware een grens over de grond."
Wanneer we onze Macedonische begeleiders erover ondervragen, krijgen we een nogal kregelige reactie. Dat dit megalomane project een gevoelig onderwerp is, is duidelijk. "Maar", vraagt Charlotte licht geschokt, "heeft Macedonië nu écht leeuwen nodig van 8 miljoen euro, terwijl het voor een dak van een school niet eens 700.000 euro over heeft?"
Heroïneverslaafden en prostituees
Maar goed, dé centrale rol tijdens deze uitwisseling is weggelegd voor de minderheden. Met op donderdag 'field trips' op de planning, proberen de begeleiders van de delegaties ons voor te bereiden op de confrontatie met onder meer de Albanese en de Roma-minderheden. Gaande van journalistieke deontologie, die opvallend gelijklopend is in verschillende landen, tot stereotiepe berichtgeving. Om de jongeren daarmee te confronteren, krijgen enkelen onder ons een 'label' opgekleefd op hun voorhoofd: heroïneverslaafde, Pakistaan, prostituee,… Via interactie met de anderen, die alle stereotiepen moeten bovenhalen, trachten de 'gelabelden' te achterhalen wie zij zijn.
Hoopgevend: we hebben niet voor elke groep een massa clichés klaar. Confronterend: voor andere groepen is de opdracht erg gemakkelijk. Heroïneverslaafde? Vuil en ziek. Prostituee? Korte rokken en “Hoeveel is 't?”.
De field trips worden — hopelijk — het startschot van dit journalistieke project. Stiekem blijven we nog altijd op onze honger zitten: we kennen inmiddels iedereen en hoewel we ons rot amuseren, willen we hier ook iets realiseren. Maurizio zal langsgaan bij de Albanese gemeenschap in Skopje. "Wat ik ervan moet verwachten? Geen idee. Ergens zit ik met het stereotiepe beeld van slordige wijken, waar af en toe eens een geit door de straten wandelt." Of hij dat beeld bevestigd zal zien of eerder ontkracht? "Ik vrees dat ik het — hopelijk in beperkte mate — bevestigd zal zien."
Speculoospasta
Om onderling alvast verder te kijken dan de stereotiepen rond de Balkan of Spanje, krijgen we een internationale avond voorgeschoteld. En samen daarmee allerlei typische gerechten (en dranken) uit de verschillende landen. Zoals rakia, een of andere jenever uit onder meer Servië die zich een weg door je slokdarm brandt en een waas legt over je hersenen. Bij onze Spaanse vrienden kunnen uiteraard sangria en heerlijke gerookte ham niet ontbreken.
Aan de Belgische tafel gaat de speculoospasta met de grootste aandacht lopen. Compleet betoverd halen mensen er zelfs lepels bij om de pot leeg eten. "Wie komt er nu op het idee om pasta van koekjes te maken?", vraagt iemand mij vol bewondering. Dat het ons Belgen gewoon makkelijker uitkomt om de pasta smeerklaar te kopen in plaats van de koekjes zelf in koffie te doppen, zeg ik maar niet. "Wij weten gewoon wat goed is."
StampMedia zet België nu ook al culinair op de kaart. Alsjeblieft.
© 2014 - StampMedia – tekst: Gunther Malin & Valerie Schreurs / foto: Charlotte Goeyers
Dit artikel werd gepubliceerd door Allesoverjeugd.be op 08/05/2014
