‘Birdman’: vuilbekken met vogels

Onze reporters brengen tot morgen verslag uit vanop het Film Fest Gent. Meer dan ooit voelt voor Peter (23) het recenseren aan als een twijfelachtige eer. “Twee uur balanceren tussen grootse gebaren en kleine emoties: ’Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance)’ is tegelijk een doordachte satire op de popcultuur en een geinige fuck you aan patserig elitarisme.”

Het is alvast moeilijk om de intro niet goed te vinden. Een massieve vuurbal doorklieft de hemel en voorspelt het begin van het einde. Een flits later gluurt de camera naar de rug van een zwevende man. Waarop een raspende stem volgt: “This world smells like balls.” De man, Riggan Thomson, blijkt geen sinistere magiër te zijn, maar gewoon een versleten acteur met een te grote fantasie in een te kleine onderbroek.

Superhelden op Broadway

Regisseur Alejandro Iñárritu (’21 Grams’, ’Babel’) balanceert 119 minuten lang tussen grootse gebaren en kleine emoties. En waar vind je dat hachelijk evenwicht meer dan in de wereld van Broadway? In de jaren negentig was Riggan alias Birdman (een gereanimeerde Michael Keaton) de populairste superheld van Hollywood. Nu hoopt hij zijn imago meer cachet te geven door een kortverhaal van Raymond Carver voor theater te regisseren en er zelf in mee te spelen.

Niet gemakkelijk, en de omstandigheden zitten op zijn zachtst gezegd niet mee. Riggans producer (Zach Galifianakis) zit financieel in zak en as, zijn dochter (Emma Stone) komt net uit rehabilitatie en de steracteur van het stuk (Edward Norton) krijgt sterallures. En het helpt helemaal niet dat Birdmans vuilgebekte alter ego, geportretteerd als een hilarisch grotesk vogelkostuum, in zijn hoofd vurig tegen zijn carrièrewending protesteert.

In ‘Birdman’ vervlechten fictie en realiteit, theater en film in elkaar. Iñárritu heeft nagedacht over de cast. Stone (‘The Amazing Spiderman’), Norton (‘The Incredible Hulk’) en Keaton zelf (‘Batman’, ‘Batman Returns’) hebben allemaal een verleden in de box office-business. Ze zetten hier stuk voor stuk een betere vertolking neer dan in de superheldenflicks die hun groot maakten. Best ironisch.

Tragikomisch lot

In een reeks intrigerende, terugkerende scènes proberen de personages uit te stijgen boven de karikaturen die ze van zichzelf hebben gemaakt. Alle persoonlijkheden fladderen in de duiventil van het theater, waar ze als ongeleide projectielen hun tragikomisch lot zien naderen.

Ondertussen beukt Iñárritu vrolijk in op de vierde wand. En Emmanuel Lubezki, die al een Oscar won voor zijn camerawerk in ‘Gravity’, verdient er nog een voor ‘Birdman’. Lubezki’s glazen oog knippert nooit: het is alsof de camera zich in een enkele lange take door de film navigeert. Geniaal.

“You can’t see things without labeling them”, zegt Riggan aan de recensente van de New York Times. Zij doet net hetzelfde als de dagtoeristen op Times Square, die Riggan gelijkstellen met zijn rol in een superheldenfranchise. ‘Birdman’ is tegelijk een doordachte satire op de popcultuur en een geinige fuck you aan patserig elitarisme. De gedroomde afsluiter van een filmfestival? Ja-há!