Hoewel diarree in België hoogstens een ongemak is, vormt het in sommige ontwikkelingslanden een levensbedreigend symptoom waaraan een kind binnen vier tot vijf uur kan sterven. Volgens deWereldgezondheidsorganisatie hebben dodelijke ziektes ook te maken met lage inkomens.
Tuberculose is een van de meest voorkomende ziektes wereldwijd. De boosdoener is de bacterie Mycobacterium tuberculosis, die meestal de longen van de patiënt aantast. Wie besmet is, kan met hoesten of niezen de ziektekiemen via de lucht overdragen. Experts schatten dat een derde van de wereldbevolking met de bacterie besmet is, maar slechts vijf tot tien procent zal de actieve ziekte mét symptomen ontwikkelen.
De huidige tuberculose-epidemie wordt in stand gehouden door het hiv-virus (‘human immunodeficiency virus’) enerzijds en resistentie tegenover sommige tbc-medicijnen anderzijds. Mensen met hiv hebben twintig tot dertig keer meer kans om de actieve vorm van de ziekte te ontwikkelen dan gezonde mensen. Daarnaast zijn er vaak gevallen van tuberculose die resistent zijn tegen eerstelijnsbehandelingen in bijvoorbeeld Oost-Europa. Die resistentie duikt vooral op wanneer tbc-medicijnen foutief worden gebruikt.
Ook de sociale omstandigheden spelen een rol. “Tbc is een sociale ziekte”, vertelt Chris Hoffmann, laatstejaarsstudent in de biomedische masteropleiding Infectious and Tropical Diseases. “De ziekte heeft een duidelijke link met armoede, een laag opleidingsniveau, een lage socio-economische status, drugmisbruik, leefomstandigheden waarbij veel mensen opeengepakt zitten en hiv.“ Dat verklaart waarom de ziekte meer voorkomt in ontwikkelingslanden. “Daar heersen vaak armoede en ondervoeding en is de gezondheidstoestand in het algemeen niet goed.”
De medische kant van het verhaal is ook belangrijk. “Zo wordt de diagnose soms vertraagd gesteld. Tbc is vaak ondergediagnosticeerd. Mensen kunnen wellicht niet naar een dokter of hebben het geld niet voor een doktersbezoek of de behandeling die erop volgt”, aldus Hoffmann.
Diarree
Hoewel diarree voor het Westen een banaal symptoom is, is het wereldwijd de tweede meest voorkomende doodsoorzaak van kinderen onder vijf jaar. Door diarree krijgt het lichaam onvoldoende water en zout en sterft de patiënt door extreme uitdroging.
Kinderen die ondervoed zijn of met verminderde weerstand enerzijds of mensen met hiv anderzijds, lopen het meeste risico op ernstige diarree met uitdroging tot gevolg.
Diarree wijst meestal op een infectie in het spijsverteringsstelsel. De meest voorkomende oorzaken in ontwikkelingslanden zijn het rotavirus en de bacterie Escherichia coli. Die infecties worden verspreid door besmet voedsel of drinkwater, of van mens op mens door gebrekkige hygiëne.
Wereldwijd hebben 780 miljoen mensen geen toegang tot zuiver drinkwater en beschikken twee en een half miljoen mensen niet over goede sanitaire voorzieningen. Dit gebeurt bijvoorbeeld ook in vluchtelingenkampen of na natuurrampen. Voorts zorgen een gebrekkige gezondheidsinfrastructuur en transport ervoor dat mensen minder snel een gepaste behandeling zullen krijgen.
Kindersterfte
Ook Rudi Decort van Unicef België haalt deze oorzaken aan. “Armoede is een van de belangrijkste redenen waarom in ontwikkelingslanden kinderen sterven aan diarree. Je moet geld hebben om een infrastructuur uit te bouwen met goede gezondheidscentra en ziekenhuizen.” Hij benadrukt ook de ernst van de situatie: “Als ergens een cholera-epidemie uitbreekt, kan een besmet kind binnen de vier of vijf uur sterven.”
Onderwijs, internationale samenwerkingsakkoorden en borstvoeding zijn volgens Decort manieren om diarree aan te pakken. Toch nuanceert hij de sterftecijfers. “Diarree is niet de grootste doodsoorzaak van kinderen wereldwijd. Er sterven nog steeds meer kinderen aan longontstekingen.“ Verder gaat het vaak al mis bij de geboorte. “Een miljoen kinderen sterven op hun geboortedag.”
© 2017- StampMedia – Charlotte Teunis
