Op een recente bijeenkomst van de Marokkaanse protestbeweging ‘20 februari’ in Antwerpen werden de hervormingen van koning Mohamed VI sterk bekritiseerd. Volgens de oppositie is er geen sprake van een volwaardige democratie zolang de macht van de koning niet aan banden wordt gelegd.
Koning Mohamed VI en zijn raadgevers, de zogenaamde makhzen, wilden met een vernieuwde grondwet en vervroegde verkiezingen het Marokkaanse volk tegemoetkomen. De koning behoudt echter de controle over de strijdkrachten, godsdienstzaken, justitie en veiligheid. De Belgisch-Marokkaanse activist Yassine Channouf vat de eisen van de 20 februaribeweging samen: “Het belangrijkste is dat de invloed van de koning wordt beperkt, dat de scheiding der machten wordt verzekerd en dat er een strikt parlementaire monarchie tot stand komt.”
Dagelijkse ellende doorslaggevend
Koen Bogaert, onderzoeker aan de universiteit van Gent, maakt duidelijk aan de vele sympathisanten die naar Borgerhout zijn afgezakt dat er al jarenlang protesten plaatsvonden voor betere leefomstandigheden in de regio. “In de Westerse media komt vooral de drang naar vrijheid naar voren, maar de belangrijkste drijfveer is de dagelijkse strijd die de bevolking moet leveren om rond te komen.”
Toen de Marokkaanse koning in de jaren tachtig besloot om bedrijven te privatiseren en de publieke sector af te bouwen, betekende dit een enorme verrijking van zijn kennissenkring. Tegelijkertijd wezen de hoge werkloosheidscijfers op een verpaupering van de bevolking. “Zolang burgers geen inspraak hebben in de manier waarop tewerkstelling, onderwijs en sociale zekerheid wordt georganiseerd, zal elke soort democratie tekortkomen”, aldus Bogaert.
Geen vooruitgang
Dat het democratiseringsproces niet kan worden losgekoppeld van het economische model weet ook ingenieur en activist Tarik El-Makni. “Het paleis heeft bijna een volledig monopolie op de economie, alle belangrijke inkomstbronnen zijn in handen van de koning en zijn machtscirkel”, zegt El-Makni. De ingenieur bevestigt dit met een opvallende vergelijking: “De Marokkaanse koning strijkt jaarlijks 230 miljoen euro op, de Belgische koning slechts 13,7 miljoen. België is een veel kleiner land, maar het is toch vier keer rijker dan Marokko.” Ook op de ladder van de Human Development Index scoort Marokko, dat op de 130ste plaats staat, een pak slechter dan België dat bovenaan de lijst staat met een waarderingscijfer van 18. Bovendien ging Marokko sinds de vorige peiling achteruit.
Imago
De koning wil het beeld van Marokko als gematigd land waarborgen, maar volgens mensenrechtenactivist Said Amrani klopt dit niet. “In Europa wordt er nauwelijks over gesproken, maar er gebeuren veel mensenrechtenschendingen in Marokko.” Hij overloopt een uitvoerige lijst van steden waar mensen werden gedood, gefolterd en gearresteerd. De povere verkiezingsopkomst en de overwinning van de islamistische partij (PJD) geldt als een nederlaag voor de koning. Toch ontving Mohamed VI na de verkiezingen meteen felicitaties van Frankrijk. Vooral omwille van economische overeenkomsten heeft Frankrijk er alle belang bij dat de Marokko een stabiel land blijft. Hoe het beleid van de islamistische partij zal evolueren weet niemand, maar als de protesten blijven aanhouden, zal de partij er rekening mee moeten houden.
© 2011 – StampMedia – Marieke Van Cauwenberghe
