BRUSSEL - Digitale vrijheid is niet vanzelfsprekend meer. ‘Big Brother’ houdt al uw data bij en analyseert ze. Voor de Liga van de Mensenrechten drong een discussie over internet privacy zich op. Bruno Segers, Wouter Van Laethem en Bart Sturtewagen gingen in het Muntpunt-gebouw in debat.
Bruno Segers is, onder andere, voormalig General Manager van Microsoft België en huidig CEO van IrisPact, een bedrijf dat mobiele internetgebruikers een veilig platform biedt om data te bewaren. Wouter Van Laethem is lid van het vast Comité van Toezicht op de inlichtingendiensten. Bart Sturtewagen is huidig opiniërend hoofdredacteur bij De Standaard.
Een nieuwe samenleving
“Sinds 9/11 heeft de houding naar veiligheid een nieuwe dimensie met een bijna sacraal karakter gekregen. Veiligheid is niet meer relatief maar absoluut geworden. Het niet gebruiken van enig middel om die veiligheid te garanderen is niet meer toegelaten. Informatie verzamelen gebeurt tegenwoordig op een industriële schaal waartegen het Watergate-schandaal een anekdote is. Voor mij gaat dit debat niet over het feit dat er meer en meer gespioneerd wordt, maar over het feit dat we in een nieuwe samenleving terechtkomen als er op de huidige manier met informatie wordt omgegaan”, aldus Sturtewagen, die benadrukt dat hij niet namens de media spreekt.
Verloren evenwicht
Volgens Wouter Van Laethem is de titel Vrijheid vs. Privacy slecht gekozen. “Alsof je suggereert dat er geen vrijheid kan zijn zonder dat er veiligheid is. Beter was: ‘Privacy vs. Veiligheid’.” Maar hoe wordt onze veiligheid gegarandeerd? Is het nog altijd de taak van veiligheidsinstellingen om de democratie te vrijwaren? Van Laethem denkt het wel, al heeft hij zijn bedenkingen. “Inlichtingendiensten zijn noodzakelijk in een democratie, maar het evenwicht tussen veiligheid en privacy is ondertussen totaal zoek. Na 9/11 hebben veel instanties de pedalen verloren. Naar mijn aanvoelen is er geen vrijheid wanneer ik mij niet veilig voel. 100 procent veilig bestaat echter niet, net als 100 procent privacy ook niet bestaat. Er moet een fifty-fifty evenwicht zijn.”
Op privacy inleveren
Kunnen we de schaal dan terug in balans brengen door internetreuzen als Google te stoppen met nieuwe wetten? Bruno Segers gelooft alvast van niet: “Alles wat gedigitaliseerd kan worden zal gedigitaliseerd worden. De maatschappij evolueert enorm snel. Toen in 2004 Microsoft zeven jaar na een klacht van misbruik van monopolie tot een geldboete werd veroordeeld stond de ICT-wereld al mijlen verder. Wanneer een klacht tegen Google of Facebook vandaag wordt omgezet in een daadwerkelijke sanctie zijn we alweer zoveel jaren aan sneltreintempo verder geëvolueerd." Wat kunnen we dan wel doen? Niets doen en accepteren, is geen optie. Vechten met regels en wetten is, zoals eerder aangehaald, een Don Quichote-theorie. "We moeten streven naar een nieuw evenwicht, een waarbij we een deel van onze privacy inleveren voor onze veiligheid."
Oorzaken
Volgens Sturtewagen gaat het schenden van de privacy eveneens om een ‘survival of the fittest’. “Als het ene bedrijf onze gegevens niet steelt, doet een ander het wel. Het is een economische oorlog waarbij de belangen enorm zijn!” Bruno Segers ziet de beurs dan weer als voornaamste grondslag van het hele privacy probleem. “It’s all about emotions. Bedrijfsleiders zijn enorm gevoelig voor wat er op de beurs gebeurt. En er is maar één norm die telt: winstmaximalisatie. Die gulzigheid doet het evenwicht helemaal verdwijnen. We moeten naar een meer duurzaam systeem gaan. De honger van grote bedrijven als Facebook en Google is geen probleem, wel een uitdaging!”
Oplossing(en)?
Wat moeten we dan precies doen? "Ik geloof sterk in de coöperatieve bedrijfsvorm in handen van de gebruikers, waarbij bedrijven en mensen samenwerken om een gemeenschappelijk doel te bereiken", zegt Segers. "Vervang 'groei' door 'duurzaamheid' en 'de grootste' door 'de beste'. Laat de gulzigheid uit het systeem vloeien en creëer zo een nieuw evenwicht. Daarnaast weet de nieuwe generatie jongeren perfect hoe ze moet omgaan met nieuwe technologie. Die digital natives moeten een beweging creëren die druk legt op bedrijven die technologie verkeerd gebruiken. Vertrouw niet op de overheid maar op de mensen”, verduidelijkt de IrisPact-topman.
Jurist Wouter van Laethem gelooft van zijn kant in een sterk democratisch toezicht. "Boetes voor inlichtingendiensten zijn nutteloos. Een stuk van de puzzel is een goed democratisch toezicht. Niet enkel toezicht van de pers of organisaties zoals de Liga voor Mensenrechten, maar ook toezicht van comités zoals het onze, Comité i. Zulke comités bestaan in de VS voorlopig nog niet, al zijn ze dringend nodig."
Bart Sturtewagen stuurt aan op meer realiteitsbesef. "We moeten uitgaan van het besef dat we geen vrienden hebben. Iedereen denkt veel vrienden te hebben op Facebook, maar dat is helemaal niet zo. Facebook zelf is in het minst onze vriend. Wees niet naïef! Voor diensten die ons gratis worden aangeboden zijn wij niet de klant maar wel het product! Hetzelfde geldt voor de overheid die ons gratis de absolute veiligheid belooft. De kostprijs is onze privacy. We moeten een tegenbeweging op gang brengen en zelf definiëren wat voor ons acceptabel is. Facebook en Google zijn wel degelijk kwetsbaar door het verlies van ons vertrouwen."
© 2013 - StampMedia - Jef Cauwenberghs - foto: Miek Thieren
