Op 4 april 2019 reikte de Universiteit Antwerpen een eredoctoraat uit aan de Congolese dokter Denis Mukwege. Op 10 december 2018 mocht hij ook al de Nobelprijs voor de Vrede in ontvangst nemen voor zijn strijd tegen seksueel geweld in zijn thuisland. Herman van Goethem, rector van de Universiteit Antwerpen heeft grote bewondering voor de Congolese ‘man die vrouwen herstelt’: hij nodigde hem vorige week uit in Antwerpen voor een masterclass.
Van Goethem: ‘Denis Mukwege verzorgt vrouwen, kinderen en baby's die slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld, voornamelijk gepleegd door rebellen in de onstabiele regio van Oost-Congo. Het gaat om vrouwen en kinderen die zwaar verkracht zijn, vaak ook in groepsverkrachtingen. Verkrachtingen zijn in elke cultuur ontzettend moeilijk. Hoe moet je man met je omgaan wanneer je verkracht bent? Hoe kijken je kinderen naar je als je verkracht bent? Hoe kijken je familie en vrienden naar jou? Eigenlijk is verkrachting een ‘goedkoop’ oorlogswapen: het gevolg van verkrachting is namelijk dat mensen op de vlucht slaan en dat een samenleving helemaal uit elkaar wordt gehaald. Die vrouwen overkomt het ergste wat een mens kan overkomen. En het is over die vrouwen, kinderen en baby's dat Denis Mukwege zich ontfermt op de site van Panzi.
Zeven of acht gynaecologen opereren de slachtoffers. Maar de operatie zelf is niet voldoende om te herstellen van wat hen is overkomen. Er moet ook aan het mentaal herstel van die mensen gewerkt worden. Dat doet Mukwege in “La cité de la joie", waar de slachtoffers psychosociaal en cultureel worden begeleid, en waar ze een nieuw leven leren opbouwen. Denis Mukwege is met wat hij daar doet een geweldig voorbeeld. Hij neemt ook publiekelijk het woord, verkondigt wat hij doet, en klaagt de gedesorganiseerde Democratische Republiek Congo aan. Volgens hem ontstaat dit verschrikkelijk geweld omdat de staat niet werkt. Het heeft hem de Nobelprijs voor de Vrede opgeleverd.’
Mukwege neemt publiekelijk het woord, verkondigt wat hij doet, en klaagt de gedesorganiseerde Democratische Republiek Congo aan.
Hoe bent u in contact gekomen met Mukwege?
‘Ik heb hem een mail gestuurd. Zo eenvoudig is dat. Een jaar geleden heb ik hem gewoon geschreven over wie ik was, wat ik deed en waar ik werkte en heb ik hem gevraagd of hij naar Antwerpen zou willen komen en een eventuele samenwerking wilde overwegen. Kort nadien kreeg hij de Nobelprijs voor de Vrede. Daarna kregen we het antwoord dat hij op onze vraag zou ingaan. Dokter Mukwege is een drukbezet man die een grote missie heeft in zijn land. En nu gaan we samenwerken.’
Bent u zelf al in Panzi geweest?
‘Nee, nog niet. Ik ben zelf specialist in massageweld en heb recent een boek gepubliceerd over het jaar 1942, in Antwerpen. Het was een periode waarin het steeds toenemende oorlogsgeweld, uitliep op massarazzia’s op Joden, om uiteindelijk te eindigen met de uitroeiing van Joden in de massavernietigingskampen van onder andere Auschwitz. In dat opzicht ben ik wel erg betrokken bij het werk van Denis Mukwege. Maar op een dag zal ik zeker naar Panzi afreizen.’
Bent u trots?
‘Ja natuurlijk! Dit is ongelofelijk sterk en het is één van de mooiste momenten van mijn loopbaan. Het is ook fijn om al die mensen uit Congo te ontmoeten. Ik heb aan de Universiteit Antwerpen ook de African Youth Organisation (AYO) beter leren kennen. Dat is een sterke studentenvereniging die bijzondere dingen doet rond de Afrikaanse identiteit in Europa. Ook de leden daarvan hebben me ertoe aangezet om contact te zoeken Mukwege’.
