Internationale Vrouwendag is nodig, zo bleek onlangs nog uit een filmpje dat het studentenblad Veto eerder deze maand publiceerde. Blijkbaar is het not done om jezelf feminist te noemen. “Maar een feminist - zowel man als vrouw - zegt dat mannen en vrouwen gelijk zijn in elke mogelijke zin. Iedereen moet daar toch achter staan?”
De documentaire Femme de la rue, waarin een vrouw in Brussel werd nageroepen en lastiggevallen door mannen, veroorzaakte in 2012 veel ophef. De situatie is er allesbehalve op verbeterd, zo blijkt onder meer uit getuigenissen onder de hashtag #wijoverdrijvenniet. “Beledigingen zijn schering en inslag”, luidt het.
Lisa Debruyne (21) heeft al vaak te maken gehad met opmerkingen en seksuele intimidatie. “Als je beledigende reacties krijgt, heb je het gevoel dat je jezelf moet wegstoppen. Als ik uitga, doe ik bewust geen rokje of hakken aan omdat ik niet lastiggevallen wil worden. Zo redeneren veel vrouwen”, stelt de studente Journalistiek.
Droge worst en natte mossel
“Laatst ging ik aan de bar van een kantine iets bestellen”, vertelt Debruyne. “Ik wrong mij tussen een groepje mannen door. Eén van de mannen sprak me aan: "Wat wil je hebben? Een droge worst of mijn penis? Of mag ik uw natte mossel, uw vagina?" Al zijn vrienden lachten en ik ben in shock weggelopen. Ik was daar echt niet goed van. Achteraf zag ik dezelfde man naar buiten lopen met zijn dochtertje van een jaar of twaalf. Dat kan je niet verantwoorden: als vader zo spreken tegen iemand die je dochter kan zijn.”
Niet alleen mannen maken zich schuldig aan zulke opmerkingen. “Ik liep vorig jaar in de Gentse uitgaansbuurt en droeg een keer een rok”, vertelt Debruyne. “Toen ik de straat overstak, riep een meisje vanuit een auto 'hoer' naar mij. Bij haar zaten vier vriendinnen van ongeveer mijn leeftijd. Allen riepen ze 'slet', 'hoer' en andere scheldwoorden naar mij. Dat het van een vrouw kwam, kwetste het meest. Waarom zouden we het niet voor elkaar opnemen in plaats van elkaar de grond in te boren?'
"Te beleefd opgevoed"
Jolien Voorspoels (25) treedt Debruyne bij. Voorspoels zet zich in voor de gelijkheid tussen de seksen. Ze doctoreert in de Genderstudies aan de Universiteit Antwerpen en werkt voor het Europees project ‘Effective Gender Equality in Research and Academia’. Zij is veelvoudig lastiggevallen geweest: “Vorige week nog, in Parijs, begon een man tegen me te babbelen, waarna hij me twee kussen gaf. Ik sta dan te perplex om kordaat te reageren. Ik denk dat we te beleefd zijn opgevoed.”
“Ik heb ook een aantal keer een hand van mijn poep mogen halen", vervolgt Voorspoels. "Mijn vriend kreeg zelfs de opmerking dat hij me goed moest vasthouden, zodat een ander niet met mij zou weglopen.” Het blijft volgens haar ook niet enkel bij heteroseksuele vrouwen:“Ook holebi’s krijgen te maken met ongewilde reacties. Lesbiennes horen tot de seksuele fantasieën van heel wat heteromannen.”
“Eindeloze clichés”
Het woord feminisme heeft veel benaderingen. “De mainstream maatschappij werkt met eindeloze clichés”, weet Voorspoels. “Sommigen vinden een feminist een manhatende vrouw. Ze hebben er te weinig kennis van. Zo worden stereotypen in stand gehouden. Iedereen kan perfect feminist zijn: of je nu een rok en hoge hakken draagt, je benen niet scheert of een hoofddoek draagt.”
“Ik heb geen idee waarom velen het woord feminisme haten”, stelt Debruyne. “Een feminist - zowel man als vrouw - zegt dat mannen en vrouwen gelijk zijn in elke mogelijke zin. Iedereen moet daar toch achter staan? Zelfs in een geëvolueerd land zijn meisjes bang om ervoor uit te komen dat ze een vagina hebben en er zelf controle over hebben. Ik schaam mij op mijn beurt voor mensen die bang zijn van feminisme.”
Volgens Debruyne begrijpen velen het begrip feminisme niet. “Media kunnen er zoveel over berichten als ze willen, we zijn er niets mee als we er zelf niet in geloven. Feminisme gelijkstellen aan mannenhaat is jammer, want dat heeft er niets mee te maken.”
Gelijke rechten
“We moeten ons denken en onze analyses over de genders veranderen”, analyseert Voorspoels. “Voor mij is feminisme het streven naar gelijke rechten waarbij maatschappelijke veranderingen moeten gebeuren. Ik haat het woord ‘gelijkwaardig’, want dat betekent niet hetzelfde als gelijke rechten. Het suggereert onveranderlijke genderverhoudingen.”
“Men denkt vaak dat feministen identiek willen zijn aan mannen, terwijl iedereen anders is. Identiek zijn wordt valselijk gezien als gelijk zijn. Het kan dat ik fysiek en mentaal meer verschil met een bepaalde vrouw dan met een bepaalde man. Maar dat maakt niet uit: iedereen moet gelijk behandeld worden. Biologische en culturele verschillen werden en worden gehanteerd om maatschappelijke ongelijkheid in stand te houden en te verantwoorden. Dat willen we doorbreken”, besluit Voorspoels.
© 2015 – StampMedia – Elodie Gillebert
