Ruim een kwart van de Vlaamse gezinnen leeft in een nieuw samengesteld gezin. Dit heeft als voordeel dat kinderen hun verjaardag en andere feestdagen twee keer kunnen vieren. Maar Nieuw Gezin Nederland (NGN), de stichting voor gezinnen met kinderen uit een vorige relatie, ziet ook een aantal valkuilen in het systeem. Onze reporter sprak hierover met een aantal jongeren in samengestelde gezinnen.
Al sinds de scheiding van haar ouders heeft Anouk samen met haar broer verschillende stiefouders moeten doorstaan. Zowel haar mama als haar papa gingen elders op zoek naar geluk, maar hun nieuwe partners bleken niet altijd even aangenaam.
Stiefmoeder
“Toen mijn papa met een Nederlandse trouwde, was dat voor mijn broer en mij een grote aanpassing. Aanvankelijk lukte dat naar behoren, maar naarmate we ouder werden, werd het steeds moeilijker. We zaten elkaar voortdurend in de haren en hadden voor de kleinste meningsverschillen meteen ruzies en discussies. Dat escaleerde zo erg, dat ik op een bepaald moment niet meer graag naar mijn papa ging.” Maar een keuze had ze niet. Elke vakantie keerde ze noodgedwongen terug.
“Soms wilde ik eens alleen zijn met papa, maar dat lukte gewoon niet. Mijn stiefmoeder moest zich altijd bemoeien en wilde altijd alles weten.” Nu, jaren later, heeft Anouk vrede genomen met haar stiefmoeder. “Het blijft een heikel punt, maar ik heb intussen een degelijke verstandhouding met haar opgebouwd. We doen echt ons best om zo normaal mogelijk tegen elkaar te doen. Of dat altijd lukt? Absoluut niet. Mijn vader zegt vaak dat onze karakters te hard elkaar op lijken.”
Weinig geduld
Nog moeilijker was het echter aan mama’s kant. Dagelijks lagen Anouk en haar broer in de clinch met hun stiefvader. “Marc* was erg kortzichtig en eigenzinnig. Iedereen die zijn mening niet deelde, was fout. Aanvankelijk hielden we onze mond, maar hoe ouder we werden, hoe meer we onze mond opentrokken. Die kritiek kon hij echter niet aanvaarden, en elke keer opnieuw escaleerde de situatie. Mijn broer en ik zaten echt in een tweestrijd: enerzijds vonden we het vreselijk hoe hij deed en wilden we er tegenin gaan, maar anderzijds zagen we ook dat mama verliefd was, en vonden we dat we moesten zwijgen om de vrede te bewaren.”
De spanning was er echt te snijden. “Ik durfde nauwelijks iets te zeggen aan tafel. Ik was bang voor een nieuwe woede-uitbarsting of discussie, dus ik zweeg. Mijn dagen spendeerde ik op mijn kamer, zo weinig mogelijk in de buurt van mijn stiefvader. Ik voelde me schuldig tegenover mijn mama.” Desondanks bleef de band tussen hun moeder en hen erg sterk. Het onderwerp kon dan ook gerust op tafel worden gelegd, alleszins wanneer hun stiefvader er niet was. Niet dat dat zo vaak was. “Het enige moment dat ik er echt vrijuit over kon praten, was wanneer mama me naar school bracht”, vertelt Anouk.
Gewelddadig
Daarnaast bleek Marc ook heel andere opvattingen over bepaalde zaken te hebben. Zo bemoeide hij zich vaak met de opvoeding, tot grote frustratie van de kinderen. “Onze stiefvader was bijvoorbeeld erg gesteld op rust in het huis. We mochten absoluut niet te veel drukte maken, want dan werd hij boos. Vrienden uitnodigen? Dat werd al snel een taboe. Na verloop van tijd durfden we het gewoon niet meer voor te stellen.” De situatie bleef echter escaleren. Het werd zo erg dat Marc zelfs gewelddadig werd en klappen uitdeelde. Dat was voor iedereen de druppel. “Ik ben geen haatdragend persoon, maar hem wens ik echt het ergste toe”, voegt Anouk er hoofdschuddend aan toe.
Vertrouwen
Al die gebeurtenissen hebben Anouk voor het leven getekend. Ondertussen heeft ze een nieuwe stiefvader, maar door het woelige verleden is ze erg terughoudend geworden. “Jan* weet wat er in het verleden allemaal gebeurd is en wil dan ook duidelijk maken dat hij niet zo is. Hij doet erg veel moeite om ons daarvan te overtuigen, maar het is soms too much. Er is gewoon te veel gebeurd, waardoor mijn broer en ik nieuwe stiefvaders gewoon niet zo snel vertrouwen. Dat heeft echt tijd nodig.”
Hoewel Jan het al een stuk beter doet dan zijn voorganger, zijn er ook heel wat moeilijke punten: “Toen hij op een avond bij ons kwam eten, begon hij plots te bidden. Ik schrok me een hoedje, want zowel mijn mama, mijn broer als ik zijn atheïst. Gelukkig verplicht Jan ons niet om mee te bidden, maar het is natuurlijk wel een aspect waar je als gezin rekening mee probeert te houden. Een godverdomme is snel gezegd, maar dat probeer ik nu dus uit mijn dagelijks leven te bannen, uit respect voor hem en zijn geloof.” En dan is er ook nog het nationaliteitsverschil. “Als Nederlander interpreteert hij dingen vaak helemaal anders. Ik moet soms echt mijn woorden inslikken om te voorkomen dat hij het verkeerd opvat. Het is echt wikken en wegen.”
Nieuwe liefde
Maar behalve de alledaagse meningsverschillen, blijven de discussies en ruzies voorlopig uit en kunnen ze het wel met elkaar vinden. “Jan is best oké. Zonder hem zou ik mijn vriend trouwens nooit hebben leren kennen”, lacht ze. “Toen Jan bij ons kwam wonen -hij was net geopereerd en mijn mama probeerde hem zoveel mogelijk te helpen-, leerde ik zijn zoon kennen. We begonnen meteen te praten, en erna te sms’en, en zo is de bal aan het rollen geraakt. Dat is toch al één positief effect van een stiefvader te hebben, hé”, besluit Anouk vrolijk.
