Sinds twee maanden bezetten mensen zonder papieren de Begijnhofkerk in Brussel. Met hun actie ijveren ze voor een collectieve regularisatie. Staatssecretaris voor Asiel & Migratie Sammy Mahdi (CD&V) zei aanvankelijk nee, maar ging onlangs toch in dialoog met de actievoerders. Betekent dat nu dat er zicht komt op een structurele oplossing voor langdurig onwettig verblijf in ons land?
Het protest begon dit keer met de bezetting van de Begijnhofkerk, maar al snel volgden de universiteitscampussen van de ULB en de VUB en De Munt. Een schatting van Caritas International berekende dat er vandaag ongeveer 150.000 mensen zonder wettig verblijf in België verblijven. Volgens Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) is ieder verhaal uniek en is indidividuele aandacht vereist. Maar de precaire omstandigheden waarin grote groepen mensen zonder papieren moeten leven tonen de structurele problemen van de maatschappelijke omkadering aan.
De mensen die de Begijnhofkerk vreedzaam bezetten doen dat omdat ze momenteel ontzegd worden van hun fundamentele rechten in onze democratische samenleving. Dankzij humanitaire regularisatie (9bis) kunnen mensen zonder papieren alsnog zonder angst naar de dokter, een huis huren en rekeningen betalen met een persoonlijke bankkaart.
Slavenarbeider
We kennen het verhaal van mensen zonder papieren ondertussen. Mohamed (40) bijvoorbeeld, woont al meer dan tien jaar in België, maar voelt zich nog steeds een moderne slaaf op de informele zwarte markt. “Ooit dreigde een werkgever ermee om de politie te bellen als ik niet zou stoppen met hem tegen te spreken. Ik moest heel lange uren aan een laag loon werken,” vertelt hij. “We kunnen niets doen tegen dit soort uitbuiting.”
Ook Nadia (34) kan erover meespreken. Ze vluchtte uit Marokko voor intrafamiliaal geweld, maar belandde in België in de greep van huisjesmelkers en machtsgeile werkgevers. “Werkgevers hier weten dat ik geen papieren heb en daar maken ze misbruik van,” zegt ze. “Ik betaal mijn huur en rekeningen zoals iedereen, maar moet dat met een minimumloon zien te bolwerken. Als ik een correct loon vraag, word ik bedreigd.”
Nadia kan het bewijsmateriaal, waaronder aangiften en medische rapporten, dat ze nodig heeft om hier in België meer kans te maken op regularisatie, niet aanleveren. Haar man dreigde er namelijk telkens mee om haar zoon van haar af te pakken wanneer ze naar de politie of het ziekenhuis wilde gaan. Het verkrijgen van een humanitaire regularisatie is op zich al een moeilijk en arbitrair proces, en zonder bewijsmateriaal ben je al helemaal verloren. Velen belanden in een grijze juridische zone, en krijgen meer dan eens het gevoel geld te verspillen door een aanvraag in te dienen.
Ziek naar school
Nadia’s zoon, Amine (16), heeft momenteel nog schoolplicht, maar van een zorgeloze schooltijd kan hij niet spreken. “Soms ga ik naar school, ook al ben ik echt ziek. Ik wil mijn moeder niet nog meer kopzorgen geven,” zegt hij. “Toegang tot gezondheidszorg is ofwel heel duur, ofwel enkel mogelijk als het een noodgeval is.”
Buiten de schooluren experimenteert Amine met fotografie en schrijft hij de verhalen van de mensen in de Begijnhofkerk neer. “Brussel is mijn thuis. Op school vergeet ik mijn zorgen even, maar zonder papieren blijft mijn bewegingsvrijheid beperkt. Ik kan niet mee met mijn vrienden op schoolreis, en een stage kan ook niet.” Zonder papieren zal Amine niet kunnen verder studeren, en zal zijn talent verloren gaan.
Duurzame oplossing
In 2000 en 2009 werd de Begijnhofkerk al eens bezet door Brusselaars zonder papieren, wat na maanden resulteerde in collectieve regularisaties. Maar niet iedereen kreeg toen een verblijfsstatuut. Mohamed woont al twintig jaar in België zonder verblijfspapieren. “Na de bezetting van 2009 wachtte ik twee jaar om dan alsnog een negatief antwoord te krijgen,” zegt hij. “Ondertussen heb ik nog steeds geen papieren.”
Sinds die collectieve regularisatie is er op vlak van asiel en migratie echter veel veranderd in België, maar dat geeft geen garantie op positief nieuws. Staatssecretaris Sammy Mahdi reageerde in eerste instantie in ieder geval vastberaden. Hij zegt “zich niet te laten chanteren” en onder zijn beleid “zal er geen algemene regularisatie komen”. Na twee maanden bezetting leek er echter iets te veranderen. Na een constructieve dialoog tussen de Unie voor Regularisatie van mensen zonder papieren (USPR) en de staatssecretaris liet Mahdi weten dat hij alle acties verder zal opvolgen. Het geeft mensen zonder papieren de moed dat ze op z’n minst gehoord worden door beleidsmakers. Dat verandert echter niets aan het feit dat er nog steeds een structureel probleem zonder structurele oplossing is.
Cultureel protest
Ondertussen organiseren de actievoerders in de Begijnhofkerk wekelijks openbare bijeenkomsten via de Unie voor Mensen Zonder Papieren voor Regularisering (USPR). Regelmatig zijn er manifestaties in allerlei kunstvormen met actieve partners uit het sociale en culturele middenveld. Maar de kern blijft de bezetting, die een politieke actie is die de regularisering op de agenda van beleidsmakers wil zetten.
De tijdelijke bewoners van de kerk willen allemaal deel uitmaken van de samenleving. Ze hebben genoeg van het schuilen in de schaduw. “Wij verdienen dezelfde rechten en plichten als de andere inwoners van België,” klinkt het. Ik geef ze gelijk. Het zijn tenslotte ook mijn buren.
Kom jij ook op voor jouw buren? Teken mee. https://www.wearebelgiumtoo.be/nl/
Dit artikel werd gepubliceerd door MIRARI op 16/04/2021
