Israël kreeg groen licht om dit jaar opnieuw deel te nemen aan het Eurovisiesongfestival, een beslissing die de nachtrust van Ilaicha Vandeputte verstoort. Deze goedkeuring roept bij haar vragen op over de beweerde politieke onpartijdigheid van het evenement.
Het Eurovisiesongfestival beweert een niet-politiek muziekprogramma te zijn, maar dat slaat nergens op, aangezien de uitsluiting van Rusland en Wit-Rusland sinds 2022 duidelijk wél een – terechte – politieke keuze was. “Vergelijkingen tussen oorlogen en conflicten zijn zeer complex en moeilijk”, klinkt het bij de European Broadcasting Union (EBU) in een artikel van Het Laatste Nieuws. “Als niet-politieke mediaorganisatie maken wij dergelijke vergelijkingen niet.”
Dat is vreemd aangezien ze ervoor kiezen het ene land te laten deelnemen en het andere niet. De zogezegde apolitieke EBU kiest duidelijk een kant in het conflict Israël-Hamas, maar verschuilt zich achter drogneutraliteit. Het songfestival draagt een verantwoordelijkheid om zijn beslissingen te rechtvaardigen en te verduidelijken. Als het festival ervoor kiest om deelnemende landen uit te sluiten op basis van politieke conflicten, moet deze maatregel transparant, eerlijk en consistent zijn om de geloofwaardigheid van het evenement te behouden.
Politieke spanningen en economische belangen
Hoe is het in hemelsnaam mogelijk dat een land dat een genocide veroorzaakt, mag deelnemen? “Het is mijn opinie dat dit geen opinie is. Het is geen opinie dat er geen humanitaire catastrofe, maar een genocide plaatsvindt in Gaza”, zegt Yousra Benfquih in een educatieve video van Dockwerkers op Instagram.
“De zogezegde apolitieke EBU, kiest duidelijk een kant in het conflict Israël-Hamas, maar verschuilt zich achter drogneutraliteit”
Je leest het goed, ik onderschrijf de mensenrechtenjuriste haar opinie. “Dit is geen mening, maar geschiedenis. Het conflict startte niet in 2023, maar in 1948”, aldus Benfquih. Israël onderdrukt Palestina al meer dan 70 jaar. Europa is geen neutrale speler in deze geschiedenis. Europa zat mee aan tafel toen er beslist werd waar de Joden een eigen land zouden krijgen. Met een hoofd vol schuldgevoelens na de Tweede Wereldoorlog, werden beloftes gemaakt, met het Palestijnse volk als offer.
Israëls deelname aan het Songfestival is al langer omstreden. In 1973 werd hun debuut gemarkeerd door gewapende bewakers en waarschuwingen voor het publiek om niet op te staan, uit vrees voor schietincidenten. In 2019 organiseerde Israël het muziekfestival en escaleerde de controverse met een oproep tot een boycot. Sommigen deden dat vanwege onenigheid met het beleid van het gastland ten opzichte van de Palestijnen. Anderen protesteerden tegen ‘pinkwashing’ door de Israëlische regering.
Tijdens de finale toonde de IJslandse band Hatari plots een Palestijnse vlag op het moment ze twaalf punten kregen en dus in beeld kwamen. De herhaalde controverses suggereren dat politieke spanningen onlosmakelijk verbonden zijn bij de deelnemers aan het Eurovisiesongfestival.
Naast de politieke belangen en evenwichtsoefening die de EBU doet, lijken ook economische belangen een rol te spelen in deze ‘niet-politieke' mediaorganisatie. Opmerkelijk is dat de hoofdsponsor van het festival, Moroccanoil, een haar- en beautymerk, zijn productie in Israël heeft. Je zou denken dat een schoonheidsmerk vervangen niet al te drastisch is voor het muziekfestival, maar waarom gebeurt dat dan niet? Het is duidelijk dat hier een kant wordt gekozen: tot zover de geloofwaardigheid van de EBU.
Ongemakkelijke mix van politiek en muziek
Moeten we bang zijn voor een scenario als in 2022, toen Oekraïne won? Troostpunten voor het land in oorlog, met de winst als gevolg? Dan zien we meteen wie aan wiens kant staat, en dat het wél een politiek muziekprogramma is.
De EBU vond het oorspronkelijk zelfs niet nodig Rusland te bannen van de liedjeswedstrijd. Pas toen andere landen dreigden niet meer deel te nemen, besloten ze het land toch te diskwalificeren. Het is geen geheim dat Eurovisie niet bang is controversieel te zijn, wel zijn ze overduidelijk bang kandidaten te verliezen.
Hoezeer ik het ook toejuich dat de EBU zelfstandig beslissingen neemt, zou ik willen dat deze keuzes voortkomen uit een intrinsiek gevoel van rechtvaardigheid en besef van onderlinge verbondenheid in de strijd voor gelijkwaardigheid, zonder externe druk. Een besluit gebaseerd op de simpele logica dat genocide verwerpelijk is en niet genegeerd mag worden. Als de EBU vasthoudt aan het principe van neutraliteit op basis van politieke conflicten, zou deze maatstaf consistent moeten worden toegepast op alle deelnemende landen met vergelijkbare situaties. En dus ook op Israël.
Dit artikel werd gepubliceerd door NXTPOP op 29/01/2024.
