Hoe gaan mensen met een visuele beperking om met technologische vooruitgang? Kunnen slechtzienden meer dan pakweg 20 jaar geleden, of is er sprake van een digitale kloof?
De opkomst van de computer in de particuliere wereld kende veel voordelen voor mensen die anders alleen via telefoon konden communiceren of info verkregen face-to-face. Nu kun je bijna alles terug vinden via het wereldwijde web. Maar kunnen mensen met een visuele beperking ook mee in onze steeds evoluerende wereld van informatica?
Het goede nieuws: ja. Er bestaat veel technologie laagdrempelige software voor de populaire besturingssystemen. Je kunt tegenwoordig bijna alle sites bezoeken en veel computertoepassingen gebruiken als je een beperking hebt. Alles wat op een site staat, kun je laten voorlezen (als het tekst bevat).
Apple vs Windows
In producten van Apple zitten hulpfuncties ingebakken.. Zo zit er in een Iphone spraak voor blinden, vergroting (van de letters en beelden) voor slechtzienden en functies voor slechthorenden. Ook mensen met motorische beperkingen kunnen standaard werken met de smartphone van Apple. Enige voorwaarde is dat iemand die functie eenmalig moet activeren.
In Windows zittten deze functies niet standaard ingebouwd. Bedrijven ontwikkelen echter wel software en hardware om het besturingssysteem toch toegankelijk te maken. Zo zijn er drie verschillende bedrijven die (relatief dure) programma’s aanbieden voor blinde gebruikers. Zo heb je Jaws, Supernova, of het redelijk recent ontwikkeld programma Cobra voor zo’n 1.500 euro. Slechtziende gebruikers kunnen ook gebruik maken van Supernova of Cobra en van minder gevorderde programma’s, zoals NVDA.
Scripttaal vertaalt
Wat doen Voiceover of de bovengenoemde programma's voor Windows? Wel, de toegankelijkheidssoftware zorgen voor een technologische vertaling. Via programmeertaal weet je computer hoe het iets moet omschrijven in audio, braille of vergroting.
Dankzij de scripttaal geeft het programma dus weer wat in tekstvorm op het scherm verschijnt. Tekst, omdat afbeeldingen nog niet vaak kunnen worden weergegeven in spraak of braille. Dat komt omdat de software vaak niet weet wat het moet omschrijven van een afbeelding in beeld.
Terugbetaling
Een programma als NVDA kan je gratis op Windows gebruiken, maar voor andere programma's die spraak en braille aan boord hebben, moet je wel wat centen neertellen. In België wordt sommige software vergoed. Tot voor kort werden zo goed als alle hulpmiddelen terugbetaald, maar nu hangt het af van het feit of je het echt nodig hebt, of dat het meer voor het plezier is.
Het Vlaams agentschap voor personen met een handicap (VAPH) verwerkt de aanvragen en beslist of het hulpmiddel al dan niet wordt terugbetaald. Als je als blinde niet meer dan 1.000 euro wil uitgeven aan software, is je keuze sowieso Windows. Voor andere systemen, waar spraak al in zit, betaal je veel meer en je krijgt er geen tussenkomst van de Vlaamse overheid voor.
© 2015 – StampMedia – Pieter-Jan Clement
