Modeontwerper Cristóbal Balenciaga, durver en game changer

In het Modemuseum (MoMu) in Antwerpen kun je de tentoonstelling ‘Game Changers – Het 20^e-eeuwse silhouet heruitgevonden’ bewonderen. Centraal in deze tentoonstelling staan de ontwerpen van Baskische modeontwerper Cristóbal Balenciaga (1895-1972). Samen met andere  trendsetters van zijn tijd stond hij aan de wieg van moderevoluties in de jaren vijfitg en zestig.

Het Antwerpse MoMu pakt dit voorjaar uit met een nieuwe tentoonstelling over ware moderevolutionairen. Daarin steelt de Baskische modeontwerper Balenciaga de show. Hij wordt als centrale figuur opgevoerd tussen andere game changers van zijn tijd. Hij bracht enkele moderevoluties  teweeg door op een unieke manier naar de relatie tussen kleding en het lichaam te kijken, maar ook door nieuwe materialen te gebruiken en te experimenteren met nooit eerder gebruikte technieken en vormen.

Hologram

De tentoonstelling laat ons zien hoe verschillende twintigste-eeuwse ontwerpers vernieuwing brachten in de modewereld.  Achttien ‘etalages’ tonen de unieke en vernieuwende ontwerpen van onder meer Gabrielle Chanel, Yohji Yamamoto en Comme des Garçons. Maar ook Belgische modeontwerpers als Ann Demeulemeester en Martin Margiela mogen natuurlijk niet ontbreken.

Een ander  onderdeel van de expositie is het hologram ‘Human Sanctuary’. Een vrouw, gehuld in onder andere stukken uit het archief van Balenciaga, toont hoe kledingstukken in combinatie met haar lichaam nieuwe composities vormen. De ontwerpen die ze draagt, zijn uitgekozen door Demna Gvasalia, voormalig student van de Modeafdeling van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen én huidig artistiek leider van het modehuis Balenciaga. Dit hologram brengt de oude en de nieuwe meester als het ware samen.  

Fabiola

‘De meester van ons allen’, zo werd hij door Christian Dior genoemd. Toch staat Cristóbal Balenciaga eerder bekend om de invoering van het nieuwe silhouet, waarbij hij gebruik maakte van vloeiende lijnen die het lichaam omhelsden. In tegenstelling tot wat andere modeontwerpers in de jaren 40 en 50 deden, dacht Balenciaga na over alternatieve vrouwelijkheidsidealen, waarbij het lichaam van de vrouw niet opgesloten zat in een kledingstuk. Spelend met volumes en proporties raakte Balenciaga bekend bij een aristocraat publiek, maar als vernieuwer was hij dus zeker niet bij iedereen geliefd.

Cristóbal Balenciaga was een echte autodidact. Als achtjarig  jongetje keek hij op straat naar de kledij van elegante vrouwen. Aan zijn buurvrouw – de grootmoeder van koningin Fabiola – vroeg hij of hij haar kleerkast eens mocht bekijken. Zij zou Balenciaga later een boost van zelfvertrouwen geven door enkele ontwerpen van hem te kopen. En op 15 december 1960 trouwt koning Boudewijn met zijn Spaanse liefde Fabiola, gehuld in een klassieke trouwjurk van de hand van Balenciaga. Helaas is deze bruidsjurk geen onderdeel van de tentoonstelling.

Oosterse invloeden

Vernieuwing komt nooit uit de lucht vallen. Balenciaga en de andere game changers lieten zich dan ook inspireren door andere culturen en levensstijlen. Een terugkerend thema is de Oosterse - en meer bepaald Japanse - invloed. Zo legt een kimono, een uniseks kledingstuk in Oosterse landen, de nadruk op de rug en wordt er bij Japanse mantels en capes de nadruk gelegd op de schouders. Dat in tegenstelling tot de decolletés en geaccentueerde taille uit de Westerse mode.

Ook abstracte vormen waren een bron van inspiratie voor deze generatie van modehernieuwers. Van rupsen en cocons tot cirkels en trapeziums, als het maar niet leek op de gangbare mode waarin het lichaam opgesloten zat.

Ontdek zelf alle ontwerpers en hun creaties in het Modemuseum. De tentoonstelling loopt nog tot en met 14 augustus 2016.

© 2016 – StampMedia – tekst: Sien Wevers; foto’s: Tara Boutaleb