Veertien jaar na het binnenrijven van de Gouden Palm voor 'La Stanza del Figlio', herhaalt regisseur Nanni Moretti het succesrecept van weleer. Dit keer geen paus met existentiële twijfels of een staatsman zonder scrupules, zoals in 'Habemus Papam' (2011) of 'Il Caimano' (2006), maar een hoofdpersonage dat ondanks alles het hoofd boven water probeert te houden. De uitkomst doet ietwat bedacht en gekunsteld aan, maar kruipt na afloop wel onder de huid.
De openingsscène van Moretti’s nieuwste worp zet de kijker evenwel op het verkeerde been. Neergevlijd in onze bioscoopzetel zien we hoe misnoegde arbeiders op een industrieterrein de auto van hun fabrieksbaas Barrry (vertolkt door John Turturro) bestormen. Wie Moretti een beetje kent, denkt vertrokken te zijn voor een rondje maatschappijkritiek, tot regisseuse Margerita (rol van Margherita Buy) het zootje ongeregeld tot kalmte aanmaant.
Aftakelende moeder
Filmmaakster Margerita tracht overdag haar vooringenomen steracteur Barry in het gareel te houden, terwijl ze ’s avonds met haar broer Giovanni (gespeeld door Moretti zelf) machteloos toekijkt hoe haar moeder aftakelt. Dat aftakelingsproces knaagt ook aan haar innerlijke zelf: in haar dromen bewandelt de anders zelfzekere Margarita op de tonen van Leonard Cohen de rijen toeschouwers die voor haar film staan aan te schuiven en smeekt hen bijna wanhopig om erkenning.
Dat die erkenning eigenlijk in het niets valt, beseft ze pas later in de film, wanneer ze in een monologue intérieur de toeschouwer in haar gedachten meevoert: “Wat betekent het draaien van een film nog als mijn moeder ligt te sterven?”
Luchtigheid
Ondanks het zwaarmoedige thema van de film, slaagt Moretti erin de filmische brok verteerbaar te houden. Ook al komt de idyllische rondrit door de Eeuwige Stad er niet, de trouwe Moretti-kijker hoopt tegen beter weten in op een herhaling van de lang uitgesponnen Vesparit uit 'Caro Diario' (1993) als Margarita haar dochter Ada (Beatrice Mancini) op een scooter inwijdt in het betere bochtenwerk.
Verder kan de Italofiel een lach moeilijk onderdrukken wanneer Moretti moeder Livia (Giulia Lazzarini) in het ziekenhuis neerzet als een rasechte Italiaanse mamma, omdat ze enkel de voorgeschotelde pasta al dente van haar dochter naar binnen krijgt. En dan hebben we het nog niet eens gehad over het komische Italengels van fabrieksbaas Barry.
Autobiografie
Met zijn nieuwst e worp lijkt Nanni Moretti de autobiografische tour op te gaan. Vijf jaar geleden kwam Moretti’s moeder nam elijk op 89-jarige leeftijd te gaan. Indirect lijkt de regisseur de handdoek in de ring te gooien: 'Mia Madre' is geen maatschappijkritisch verhaal geworden, maar een integere neerslag van de emoties van een regisseur die tijdens de opnames persoonlijk leed te verwerken krijgt – Moretti zelf dus?
Autobiografisch of niet, dankzij de fijngevoelige toon van de Romeinse regisseur vliegt zijn nieuwste prent nooit uit de bocht. Wat wij ervan vonden, vraagt u? Wij namen na afloop moeder de vrouw eens goed vast.
© 2015 – StampMedia – Niels D’Haene
