De Prijs van de minister van Media werd op 23 mei 2012 uitgereikt tijdens de Nacht van de Journalistiek, waar laatstejaarsstudenten journalistiek kennismaken met mediavakmensen zoals hoofdredacteurs, journalisten en rekruteerders. Barbara Dzikanowice won de hoofdprijs: een betaalde stage van vier maanden. Het volgende interview is een deel van haar winnende artikel De pioniers van morgen.
Jongerenagentschap StampMedia is een megafoon voor jongeren. Het geeft een stem aan alle jongeren in de media en laat hen ook zelf bijdragen aan de nieuwsvorming. StampMedia wordt erkend als algemeen nieuwsmedium door de Vlaamse Vereniging van Journalisten en hun artikels en reportages worden regelmatig overgenomen door andere media. Even geleden maakten enkele medewerkers de eerste editie van een nieuw magazine: PIDMAG (Print Is Dood-magazine). Voordien was StampMedia vooral online zichtbaar en nu komen ze met een papieren versie. Dat lijkt een omgekeerde beweging. Twee habitués Vincent Buyssens en Sander Carollo en hoofdredacteur Thomas Vreriks scheppen duidelijkheid en delen hun visie op de toekomst van de gedrukte media.
Vanwaar de keuze om een magazine uit te brengen?
Vincent: "We wilden iets nieuw proberen en dachten meteen aan een magazine. Tijdens de brainstorm kwam ik met de naam Print Is Dood, afgekort PidMag. De naam verwijst naar de huidige tendens in de printwereld. De papieren versie heeft voor mij geen meerwaarde. Ik dacht vroeger dat papier makkelijker las, maar het tegendeel is waar. Ik lees alle boeken en kranten tegenwoordig op mijn tablet. Het is goedkoper en veel beter voor het milieu. We zijn niet van plan om maandelijks een magazine te maken, maar door dat twee keer per jaar te doen, stellen we onszelf wel voor een uitdaging."
Volgens mediagoeroe Jo Caudron moeten kranten en tijdschriften los van hun vaste verschijningsfrequentie een constante stroom van content produceren en zich meer focussen op het verhaal achter de feiten. Wat vinden jullie?
Vincent: "Daar ben ik het mee eens. Het snelle nieuws moet via Twitter verschijnen en de langere verhalen, breng je in de krant. Desnoods breng je die krant maar drie dagen per week uit zodat mensen de tijd krijgen om het te lezen. In Frankrijk gebeurt dat al. In België beseffen ze wel dat die krant dood is, maar ze doen er nog niets aan. Een spijtige zaak."
Thomas: "Het model is nog niet dood, maar is gewoon aan het veranderen. Dit weekend gaan we naar The Open Weekend van The Guardian en ik ben heel benieuwd naar wat we daar gaan zien. Daar staan ze veel verder in het aanbieden van online content. Ze hebben meer tablettoepassingen en hebben de juiste mix gevonden tussen on- en offline redacties. Hier in België zitten de meeste redacties nog steeds gescheiden. Bij Corelio werken ze tot op zekere hoogte samen, maar de site blijft een ongeschoold kindje. Daar zullen we met z'n allen van af moeten stappen. Papier is te traag. Dat zagen we bij PIDMAG ook. Op een week waren de artikels af, maar dan heb je nog de vormgeving en het drukken. Online maak je een template of een applicatie aan en je kan je content meteen verspreiden. Je kan veel korter op de bal spelen."
Moeten de opleidingen Journalistiek moderniseren?
Vincent: "Dringend!"
Thomas: "Opleidingen moeten zich aanpassen, maar media moeten zich ook eerst aanpassen. Zolang er grijsaards op een redactie zitten die niet durven innoveren en denken dat het allemaal zo'n vaart niet zal lopen, is er geen vooruitgang. We hebben sinds kort een Media Innovatie Centrum (MIX) en het eerste wat ze met de gigantische som van 2,4 miljoen euro innovatiegeld willen gaan doen, is een betaalmuur optrekken voor alle media. Dat is geen innovatie. Innovatie is resoluut kiezen voor online toepassingen die geavanceerder zijn dan waar we nu mee bezig zijn."
Vincent: "Apache, DeWereldMorgen.be en StampMedia hebben een brief geschreven aan het MIX waarin we duidelijk maken dat we niet akkoord zijn met het oprichten van die betaalmuur. Het gaat om een select clubje van grote mediagiganten en de kleine spelers, die nu al moeten schrapen om te overleven, vallen uit de boot. De voorzitter van het MIX heeft ons wel uitgenodigd voor een gesprek. Ik ben heel benieuwd."
Hoe moeten journalisten dan betaald worden?
Vincent: "Bij al die discussies over de media denk ik steeds aan Paul Lewis van The Guardian die zei dat er binnenkort veel meer journalisten zullen zijn, maar veel minder betaalde journalisten. Dat is een realiteit die we zullen moeten accepteren: niet iedereen zal werk vinden. Ik snap het concept van een paywall, maar het werkt niet! Je kan mensen laten betalen voor langere artikels of achtergrondstukken, maar nieuwswebsites moeten gratis blijven. Bij The New York Times werkt de betaalmuur niet. Stel je voor dat de websites van De Standaard, De Morgen en Het Laatste Nieuws er een opzetten, dan gaan alle mensen naar Deredactie.be, waar ze het nieuws gratis kunnen krijgen. Het geld moet van ergens komen, maar een betaalmuur is niet de manier."
Thomas: "Het is moeilijk om te bepalen wat de manier dan wel zal zijn. Je kan niet onafhankelijk content blijven aanbieden. Journalisten moeten betaald worden. Volgens Paul Lewis moet de journalist ook entrepreneur zijn. Het idee dat je je eigen markt creëert is op zich erg knap, maar dat kan niet iedere afgestudeerde journalist doen."
Sander: "Op onze nieuwssites vind je uiteindelijk ook gewoon Belgaberichten terug. Voor achtergrond of duiding wil ik betalen, maar nieuws moet gratis blijven."
Vincent: "StampMedia en de Evens Stichting organiseerden vorig jaar YoungPress.eu, een conferentie voor jonge Europese reporters, waar we samen hebben nagedacht over de toekomst van print. Een paar journalisten opperden het idee om de overheid de journalisten te laten betalen. Dat lag moeilijk bij veel mensen, maar volgens mij ligt daar wel een toekomst in."
Thomas: "Het hangt er van af waar je woont als journalist. Er is een groot verschil tussen Italië, Spanje en het rijke en voortvarende Nederland of België."
Vincent: "Onafhankelijkheid is steeds het twistpunt, maar de Vlaamse pers wordt nu al massaal gesponsord door Bpost, dus waarom zou de overheid niet financieel kunnen bijspringen?"
Wat verwachten jongeren van de printmedia?
Sander: "Degelijkheid. De berichtgeving van het busongeval in Zwitserland heeft heel veel jongeren teleurgesteld. Ze willen duidelijke informatie, zonder dat die droog of saai hoeft te zijn, maar de berichtgeving moet wel binnen de perken van het fatsoen blijven."
Vincent: "Er moet meer interactie komen tussen lezer en journalist. De sites van de nieuwsmedia in België blijven traditioneel. Tegenwoordig kan je je inschrijven op feeds van journalisten. Je kan hun verhaal volgen en je kan met hen praten. Het gaat om buitenlandse journalisten, want hier in België kennen de lezers hun journalisten niet. Ze kennen de krant, maar niet haar redacteurs. Nochtans is de interactie tussen redacteur en lezer belangrijk in de toekomst. Op de website van The Huffington Post of The Times heb je boven elk artikel een foto van de journalist en een knopje waardoor je hem of haar rechtstreek kan volgen op Twitter. Super toch?"
Sander: "In De Zevende Dag of Terzake kan je mee discussiëren via de hashtags. Dat is een groot succes. Mensen geven hun ongezouten mening. De Kamer keurde onlangs een herziening goed van artikel 195 van de Grondwet. Dat artikel regelt de procedure om de grondwet zelf te herzien. Maar volgens grondwetsspecialisten was die herziening zelf ongrondwettig. Het nieuws was geen item in de Zevende Dag en ook de kranten hebben er niets over geschreven. Kijkers hebben Ivan De Vadder massaal geattaqueerd omdat het nieuws niet aan bod kwam. Dat is een mooi voorbeeld van hoe het publiek de journalistiek om interactie vraagt."
Wat vinden jullie van de debatten die nu in de media gevoerd worden waarin media-experts en ancienjournalisten de toekomst proberen voorspellen?
Vincent: "Ik kan me heel erg vinden in de visie van Jo Caudron, maar heb sterk mijn twijfel bij de voorspellingen van mannen als Christian Van Thillo of Peter Vandermeersch. Die hebben heel veel macht en ervaring en kunnen als magnaten de toekomst bepalen, maar daarom hebben ze het nog niet bij het rechte eind. Het web zal de echte toekomst bepalen. Je kan zoveel geld en macht hebben als je wil, de gebruiker zal overwinnen. Het is de consument die de toekomst kiest."
Sander: "Je moet de mensen blijven boeien met journalistiek. Dat is veel belangrijker dan een goed businessmodel."
Dit is een deel van het artikel waarmee de auteur de Prijs van de minister van de Media won. De pdf van het hele artikel kunt u hier downloaden.
© 2012 - Plantijn Hogeschool - Barbara Dzikanowice
