We zijn er ons allemaal bewust van dat de nacht van de gemiddelde jongeren minder en minder uit slaap bestaat. Steeds meer jongeren krijgen niet genoeg slaap en hebben hierdoor moeite met concentreren en het goed functioneren. De schuld wordt al de laatste paar jaar naar de gsm en vooral Tiktok geschoven, maar dat is zeker niet de enige factor.
De meest bekende en controversiële reden voor de verslechterde nachtrust is sociale media. Jongeren besteden steeds meer en meer tijd aan Tiktok, Instagram en Netflix. Voor de pandemie lag de gemiddelde schermtijd volgens vlaanderen.be tussen één tot vijf uur per dag, maar sinds corona is dat gestegen naar een gemiddelde van meer dan vijf uur per dag tot het dubbele daarvan. Jongeren zijn vooral na school en ’s nachts actief op sociale media.
Volgens Rob Newson van Sleepfoundation, een onafhankelijk forum over slaapgerelateerde onderwerpen, tast overdadig socialemediagebruik rond bedtijd de kwaliteit van je slaap aan en veroorzaakt meerdere slaapproblemen. Veel jongeren raken verslaafd en beseffen niet dat ze moe zijn, waardoor het moeilijk is om hun scherm los te laten.
De negentienjarige Yassin, die liever niet met achternaam wordt genoemd, bevestigt dat: “Het is een afleiding voor mij. Door sociale media vergeet ik dat ik taken heb en ben ik te lui om te studeren. Als ik aan een taak begin en ik krijg bijvoorbeeld een bericht, dan ga ik zogezegd eventjes antwoorden en uiteindelijk lig ik in bed te scrollen op Tiktok, te praten met mensen of Netflix te kijken.”
Tiktok heeft afgelopen maart na klachten van ouders aangekondigd dat het voor jongeren onder de 18 na 60 minuten een waarschuwing stuurt. De jongere moet dan een wachtwoord invoeren om verder te kunnen. Amy is 17 en begrijpt waarom zo’n notificatie nuttig kan zijn: “Ik open mijn Tiktok en voor ik het weet, ben ik de hele nacht aan het scrollen waardoor ik niet kan slapen en heel erg moe ben op school.”
“Ik open mijn Tiktok en voor ik het weet, ben ik de hele nacht aan het scrollen waardoor ik niet kan slapen en heel erg moe ben op school” – Amy (17)
Uitgaan
Doorheen de week hangen jongeren rond met hun vrienden en in het weekend gaan ze vooral uit. Volgens het Vlaams Instituut van Gezond Leven, een onafhankelijk expertisecentrum, pusht de omgeving waar een jongere zich in bevindt een jongere om dingen uit te proberen. Die middelen hebben een negatieve impact op de gezondheid van de jongeren. Niet alleen nu, maar ook op lange termijn.
De periode waarin ze jong zijn, is de periode wanneer de meeste mensen experimenteren en verslaafd geraken. Het gebeurt wel eens dat er jongeren na een weekend op maandagochtend niet aanwezig kunnen zijn op school of wegens katers met hun hoofd op de bank liggen. Het gebeurt ook dat jongeren onder invloed in de les zitten. Ook Cameron (18) kent dat: “Ik ben vaak moe na het uitgaan waardoor ik in de klas in slaap val en niet kan opletten. Omdat ik vorig jaar heel veel cannabis rookte tijdens schooldagen kon ik me niet concentreren en heb ik mijn jaar niet gehaald. Ik ben het dit jaar minder gaan doen. De leerkrachten hebben een groot verschil opgemerkt in mijn prestaties.”
Financieel aspect
Het nachtleven van jongeren heeft niet alleen effect op hun onderwijs en hun gezondheid, maar ook op hun financiële situatie. Jongeren die uitgaan, geven uiteraard meer geld uit, vaak aan drank, roken en tickets voor events. Volgens Randstad heeft meer dan 84 procent van jongeren een studentenjob of bijverdienste. Naast die bijverdiensten krijgt volgens Crelan negen op de tien jongeren ook nog eens zakgeld. Toch vinden veel jongeren het moeilijk om rond te komen. Veel jongeren werken niet alleen in het weekend, maar ook na de schooluren in de week. Die extra druk maakt het moeilijk voor jongeren om een goede nachtrust te vinden of om tijd te maken voor hun studies. Uiteindelijk zal hun schoolwerk ook daaronder lijden.
“Omdat ik vorig jaar heel veel cannabis rookte tijdens schooldagen kon ik me niet concentreren en heb ik mijn jaar niet gehaald” – Cameron (18)
Niet alles is slecht
Veel van de zaken hierboven kunnen we jongeren niet helemaal verbieden. Het is vaak hun nieuwsgierigheid in combinatie met hun buitenschoolse nachtleven die een moeilijke combinatie vormt met school. Tegelijkertijd geven veel jongeren ook aan dat ze eigenlijk niet meer zouden studeren of meer moeite zouden doen als ze meer tijd hadden of hun tijd anders zouden doorbrengen, zoals Naomi (17): “Werk heeft geen invloed op wat ik voor school doe, ook al werk ik bijna elke dag in de week. Ik zou genoeg tijd kunnen vinden om zonder moeite grondig te studeren.” Jongeren zullen altijd blijven experimenten met drank, roken en drugs, wetende wat de gevolgen zijn.
Het is belangrijk om te beseffen dat er ook jongeren zijn die het heel goed doen op school terwijl ze dezelfde afleidingen hebben. Ook zij slapen minder door hun sociale mediagebruik of hun uitgaansgedrag maar vinden nog de tijd of de discipline om tijd te maken voor schoolwerk.
