(Kif Kif) Wereldreizen in lang vervlogen tijden, het spreekt nog steeds tot de verbeelding. Iedereen kent het schip Titanic dat voer van Southampton naar New York. Maar dat Antwerpen ook dergelijke rederij had met oceaanstomers om de oversteek naar een nieuw leven te wagen, is niet meer erg bekend. Daar wil het Red Star Line Museum, dat vandaag door vorstelijke hand wordt geopend, verandering in brengen. Het hervertelt een haast vergeten geschiedenis van miljoenen mensen met de hoop op een beter leven. Kif Kif had voor de gelegenheid een gesprek met Nadia Babazia, consulent voor het museum.
Nadia vertelt: "De rederij Red Star Line was tussen 1873 en 1934 gevestigd aan de Rijnkaai. De historische gebouwen werden door de stad in 2005 verworven van het havenbestuur waarna er een grondige restauratie werd opgestart". In de 60 jaar die het bestaan van de Red Star Line kende, vertrokken zowat 2,6 miljoen mensen vanuit Antwerpen naar de nieuwe wereld aan de andere kant van de Atlantische oceaan. Hun reis naar 'the American dream' duurde zowat tien dagen, en kon verlopen in 1e, 2e, of 3e klas. Hoe was het om als reiziger in de negentiende eeuw aan te komen in Antwerpen, hoe was het om medisch gekeurd te worden, en hoe was het om via ons land naar een nieuw leven te vertrekken?
Het museum werd ingericht volgens de etappes waarop de reis voor de landverhuizers in werkelijkheid ook verliep. Vanaf het vertrek – meestal met de trein – ergens in Europa, tot het langverwachte moment van het verschijnen van het Vrijheidsbeeld aan de horizon. Het bezoek aan de dokter voor een grondige medische keuring, en het douchen en ontsmetten van reizigers en bagage krijgt veel aandacht. Persoonlijke getuigenissen zijn steeds de rode draad, en verschillende verhalen komen samen. Dat van bekende – Albert Einstein, de vader van Fred Astaire en Irving Berlin reisden ooit mee – en minder bekende reizigers zelf. "We hebben ervoor gekozen om de bezoekers van het Red Star Line Museum de tocht van die gelukzoekers te laten volgen", zo vertelt Nadia. "Het persoonlijke wordt echt in de verf gezet. Je treedt als het ware in hun voetsporen en bekijkt de wereld van toentertijd door hun ogen. Dit betekent dat het museum verder gaat dan het nostalgisch terugblikken naar de Red Star Line rederij op zich". Het is het verhaal van Antwerpen als vertrekplaats, tussenstop of eventueel zelfs een ongewilde eindhalte voor migranten. Maar ook het verhaal van een enorme armoede in België (vele migranten waren arme West- en Oost-Vlamingen) en de rest van Europa.
Het Red Star Line Museum wil zijn verhaal ook bewust breed situeren in tijd en ruimte. Migratie is namelijk van alle tijden, en verliep door de eeuwen heen van en naar alle uithoeken van de aarde. Het museum maakt op het einde van de tentoonstelling dan ook duidelijk een link naar migratie vandaag. Wat betekent het in 2013 om ergens voorgoed te vertrekken, onderweg te zijn en aan te komen in een nieuwe wereld. “Aan de hand van 13 getuigenissen van ‘hedendaagse landverhuizers’, en de uitdrukkelijke aansporing van museumbezoekers om hun eigen verhalen te delen wordt het geheel ineens extra relevant”, vertelt Nadia. “Daarom heeft het museum ook voor iedereen een andere betekenis. Als je familie ooit de Red Star Line heeft genomen, of tot de bemanning behoorde, dan is die betekenis heel direct. Voor anderen, zeker in een stad als Antwerpen, gaat het over het plakken van een persoonlijk verhaal op zoiets universeel als migratie.”
Op 28 september 2013 gaat het Red Star Line Museum open voor het grote publiek. De toegang kan geboekt worden via www.redstarline.be. Tickets kosten 14 euro (8 en 6 euro in reductietarief, 1 euro voor -26 jarigen).
© 2013 - Kif Kif - Annelies Thoelen
