“Siri, zet Despacito op.” Of: “Alexa, maak me wakker om acht.” Slimme speakers spelen je favoriete muziek af, maar ze kunnen ook je huis bewaken. Of zich tegen jou keren.
In 2011 lanceerde Apple met Siri de eerste spraakbot. In 2014 volgde Amazon met Alexa, waarvan ondertussen wereldwijd meer dan 100 miljoen apparaten die de software ondersteunen, werden verkocht. De virtuele dames zijn al beter te vertrouwen dan vroeger, maar enkele incidenten bij de verwerking van gegevens doen toch de wenkbrauwen fronsen.
Vorig jaar werd in Portland, Oregon, een privégesprek van een koppel zonder hun medeweten door Alexa naar een kennis verzonden. Amazon hield vol dat dit scenario enkel mogelijk was als het startwoord uitgesproken werd en het commando tweemaal bevestigd, maar het koppel ontkende dat. Eind december vroeg een Alexa-gebruiker dan weer zijn eigen opgeslagen berichten op, wat mag, maar hij kreeg prompt 1.700 berichten van een andere gebruiker toegestuurd. Privacy, zei u?
“Bij dit soort systemen staat de speaker continu te luisteren. Na een seconde zonder commando, sluit Alexa zich af en is de informatie er zogezegd niet meer. Zogezegd, omdat je geen garantie hebt dat het effectief zo is.”
De infodievegge
De Echo’s en Echo Dots, enkele van de speakers die Alexa ondersteunen, worden geactiveerd door een startwoord. De berichten na het startwoord worden geregistreerd en opgeslagen in de cloud, en bovendien beluisterd door Amazon-medewerkers om Alexa te optimaliseren. Omdat de Echo voortdurend in het stopcontact moet zitten, is die 24/7 stand-by. Gevolg: Alexa hoort alles.
Matthias Dobbelaere-Welvaert, expert in online privacy en artificiële intelligentie: “Bij dit soort systemen staat de speaker continu te luisteren. Na een seconde zonder commando, sluit Alexa zich af en is de informatie er zogezegd niet meer. Zogezegd, omdat je geen garantie hebt dat het effectief zo is.”
En wat te doen indien Alexa gevoelige informatie hoort, zoals criminele feiten? Moet het personeel dat de opnames beluistert, de politie erbij halen? Dobbelaere-Welvaert: “Het is daar niet toe verplicht. Het is immers heel moeilijk om te verifiëren of het daadwerkelijk om criminele informatie gaat; een schot kan ook van een kind met een speelgoedgeweer komen. Als via Alexa de politie zou gecontacteerd worden, dan gooien mensen hun spraaksystemen in de vuilnisbak. Niet omdat ze criminele gedachten hebben, maar omdat ze denken dat er elk moment een agent voor de deur kan staan.”
Siri is van ons
In België denk je bij ‘spraaktechnologie’ aan L&H, het ter ziele gegane bedrijf van Jo Lernout en Pol Hauspie. De vrouwelijke stem van L&H, die van voormalig Studio Brussel-presentatrice Libelia De Splenter, werd doorverkocht en is vandaag de stem van Siri.
Toch lopen de Belgen geen storm voor de slimme speakers: slechts drie procent heeft er eentje in huis, volgens een studie van het digitale agentschap iCapps. Het feit dat Alexa nog geen Nederlands beheerst en geen toegang heeft tot plaatselijke nieuwsbronnen, speelt wellicht een rol.
Dan is Google Home gebruiksvriendelijker, vindt de Nederlander Rick Maresch (47), die de beide systemen gebruikt. Hij neemt ook maatregelen inzake privacy: “Bij Echo Dot heb ik de optie uitgeschakeld dat de data naar Amazon worden gestuurd, en dat het apparaat constant meeluistert.” Hij pleit voor een omgekeerde werking: standaard geen data verzenden, maar de mogelijkheid hebben om dat wel te doen.
Spraakbots bieden comfort, maar je blijft best op je hoede, besluit Matthias Dobbelaere-Welvaert. “Zet zo’n slimme speaker nooit in een kantoor waar regelmatig meetings worden gehouden. En al zeker niet in je slaapkamer.”
BLIND VERTROUWEN
Voor blinden en slechtzienden kan een slimme speaker in het dagelijkse leven een verschil maken, vertelt Kathleen Boogmans. Ze is zelf slechtziend en leert lotgenoten om te gaan met spraaktechnologie. “Voor privacy betaal je altijd een prijs, maar dat weegt vaak niet op tegen de toegankelijkheid.”
Al let ook zij op: “Als ik op de trein een sms aanmaak, dan hoort iedereen dat. Ik los dat op met een extern klaviertje. Dan sluit ik mijn oortjes aan en laat ik de voice-over alles voorlezen.”
Disclaimer: dit artikel gaat over privacy en maakt deel uit van de PIDmag Privacy, gemaakt door de studenten van de Master Journalistiek aan de KU Leuven campus Sint Andries.
Voor een collectief gevoel van anonimiteit besloten de studenten de artikels niet te ondertekenen.
